نگهدارنده ها در حوزه های متفاوتی همچون صنایع دارویی، غذایی و محصولات بهداشتی به کار می‌روند. این ترکیبات مانع از رشد باکتری‌ها و ایجاد کپک شده و مدت زمان ماندگاری مواد را بیشتر می‌کنند. یکی از نگهدارنده هایی که در ادامه قصد معرفی آن را داریم، سدیم بنزوات است. این مقاله یک نمای کلی از تاثیرات سدیم بنزوات برای پوست و کاربرد آن در محصولاتی همچون سرم ها و مرطوب کننده ها ارائه می دهد. همچنین به عوارض جانبی احتمالی این ترکیب شیمیایی اشاره می‌کند.
سدیم بنزوات چیست؟
بنزوات سدیم که آن را به نام بنزوات سودا نیز می شناسیم، پودر سفید و بدون عطری با فرمول C6H5COONa است. این ماده نتیجه‌ی اختلاط هیدروکسید سدیم و اسید بنزوئیک بوده و به طور گسترده به عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده می شود. بنزوئیک اسید خود به تنهایی نگهدارنده موثری است ولی ترکیب با هیدروکسید سدیم به حل شدن آن در محصولات کمک می کند.
آیا بنزوات سدیم به صورت طبیعی وجود دارد؟
بنزوات سدیم در حالت کلی به شکل طبیعی موجود نیست و در آزمایشگاه به دست میاید، اگرچه ماده اولیه آن یعنی اسید بنزوئیک را می توان در گیاهان مختلفی همچون گوجه فرنگی، میخک، دارچین، سیب و کرن بری یافت.
کاربرد سدیم بنزوات
سدیم بنزوات به دلیل خواص متعدد خود در صنایع مختلفی به کار می‌رود که در ادامه با آنها آشنا می‌شوید.
صنایع غذایی
از نقش موثر بنزوات سدیم در پیشگیری از فساد مواد غذایی نمی‌توان چشم پوشی کرد . این ماده سرعت ایجاد تغییرات در رنگ، طعم، PH و بافت غذا را کم کرده و از این طریق به حفظ تازگی آن کمک می کند. طیف گسترده ای از غذاهای حاوی بنزوات سدیم وجود دارند که عبارتند از: انواع سس، کنسرو، ترشی، نوشیدنی های گازدار، آبمیوه، ماست، شیر، مربا، ژله و رب گوجه فرنگی.
صنایع دارویی
به کارگیری بنزوات سدیم به دلیل خواص ضد میکروبی در محصولات دارویی مثل قرص، کپسول، شربت سرفه، خمیردندان و دهانشویه رایج است. تجویز قرص سدیم بنزوات برای درمان میزان بالای آمونیاک در خون موثر است. همچنین به عنوان روان‌کننده در تولید قرص کاربرد دارد تا به تجزیه سریع آنها پس از بلعیدن کمک کند.
صنایع بهداشتی و آرایشی
لوازم آرایشی و بهداشتی نیز همانند بسیاری از محصولات دیگر برای جلوگیری از رشد باکتری به نگهدارنده ها نیاز دارند. محصولات مراقبتی پوست و مو مانند سرم‌های پوستی، ضد آفتاب، مرطوب کننده، شامپو، ماسک مو و نرم کننده حاوی مقادیری از این ماده هستند.
به کار بردن این ماده به شکل دارویی و به تجویز پزشک برای بهبود علائم و درمان بیماری اسکیزوفرنی، افسردگی سودمند است.
سدیم بنزوات برای پوست
ممکن است این سوال شما هم باشد: سدیم بنزوات برای پوست مزایایی به همراه دارد یا خیر؟ باید بدانید که این ماده فواید شناخته شده‌ای برای پوست نداشته و تنها اثر آن در افزایش مدت ماندگاری محصولات مراقبتی پوست است. همچنین به خاطر داشته باشید که سدیم بنزوات ممکن است در پوست های حساس باعث ایجاد التهاب شود.
بنزوات سدیم برای مو
به طور کلی، بنزوات سدیم را در دسته ی مواد بی خطر برای مو در نظر می گیرند، اما برخی از انواع موها ممکن است زمانی که در معرض برخی مواد نگهدارنده از جمله بنزوات سدیم قرار می گیرند، مستعد خشکی یا شکستن باشند.
آیا بنزوات سدیم سرطان زاست؟
بنزوات سدیم به خودی خود ایمن است اما طبق بررسی های انجام شده در صورت ترکیب با اسید اسکوربیک، این دو ماده با هم واکنش نشان داده و منجر به ساخت بنزن می‌شوند. بنزن ماده‌ای شیمیایی است که ممکن است باعث بروز سرطان از جمله سرطان خون شود.
سایر عوارض بنزوات سدیم
مصرف مقادیر کم از این ماده خطری در پی ندارد اما مقادیر بالای آن می تواند باعث بروز واکنش های آلرژیک یا تشدید علائم شود. شوک آنافیلاکتیک، تورم مخاط بینی، تنگی نفس، خارش، تورم، کهیر، تهوع، استفراغ و درد شکم از جمله این علائم هستند. در ضمن مطالعات نشان دهنده‌ی افزایش علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) در افرادی است که دائما نوشیدنی های حاوی سطوح بالای بنزوات سدیم مصرف می‌کنند.
کلام آخر
استفاده از سدیم بنزوات به بهبود کیفیت و ایمنی مواد غذایی و مراقبتی کمک کرده و ماندگاری طولانی آنها را تضمین می‌کند. این ماده را در اکثر سرم های پوستی و مرطوب کننده ها می‌توان یافت. مجددا یادآور می‌شویم که ممکن است سدیم بنزوات برای پوست حساسیت زا باشد به همین جهت در صورت مشاهده‌ی کوچک ترین علائم، به پزشک مراجعه کنید.
