کود کلسیم در تغذیه گیاهان و هم در سلامت خاک نقش اساسی دارد و به صورت جامد و مایع استفاده می شود. در کنار منیزیم و گوگرد ، Ca یکی از سه ماده مغذی ثانویه است. این عناصر مانند مواد مغذی اولیه (نیتروژن ، فسفر و پتاسیم) برای رشد و سلامت گیاهان ضروری هستند. کانی های زیادی حاوی این عنصر هستند از جمله دولومیت، کالسیت، آپاتیت، فلدسپات، آمفیبول ها و ژیپس که در بیشتر خاکها یافت می شود. در این مقاله به بررسی این عنصر در خاک و گیاه، نقش این عنصر برای گیاه گوجه فرنگی، علائم کمبود ، انواع کود کلسیم و بهترین زمان مصرف آن پرداخته شده است. پس با ما همراه باشید:
نقش این عنصر در خاک
کلسیم عنصری متعلق به گروه قلیایی خاکی (گروه دوم جدول تناوبی) می باشد. این عنصر نقش اصلی به عنوان یک اصلاح کننده خاک، کمک به حفظ تعادل شیمیایی در خاک ، کاهش شوری خاک و بهبود نفوذ آب به خاک می باشد. رفتار این عنصر در خاکهای نواحی مرطوب و خشک با هم متفاوت میباشد. Ca قابل جذب خاک از نظر رویش گیاه در خاکهای مرطوب فوق العاده اهمیت دارد، در حالی که برای خاکهای نواحی خشک فراونی این عنصر خود میتواند مساله مهمی در قابلیت جذب سایر عناصر برای گیاهان شود در خاکهای نواحی خشک به علت آبشویی کم ممکن است مقدار زیادی کلسیم در آن تجمع شود. در آنالیز خاک شکل قابل دسترس گیاه که به صورت +Ca2 قابل تبادل هستند تعیین میشود.
عوامل موثر بر قابلیت جذب
- مقدارکل قابل تبادل در خاک
- درجه اشباع رس و کلوئیدهای دیگر از این کاتیون
- نوع کلوئید
- نوع کاتیونهای همراه
کلسیم در گیاه
جذب این عنصر توسط گیاه از طریق جذب غیرفعال بدونه مصرف انرژی و همچنین به طور عمده آوندهای چوبی گیاه همراه با آب متحرک میباشد، بنابراین جذب این عنصر به طور مستقیم با میزان تعرق گیاه ارتباط دارد. این عنصر ترکیبات نامحلول را با سایر عناصر موجود در خاک مانند فسفر تشکیل می دهد. این ترکیبات به شکل یک ترکیب نامحلولی که در دسترس گیاهان نیست. از آنجا که +Ca2 یک یون با دوبار مثبت است، در خاک به سطح ذرات رس و ذرات آلی که بار منفی دارند ، جذب می شود. یونهای با بار مثبت که در ذرات خاک جذب می شوند یونهای قابل تبادل نامیده می شوند زیرا می توانند توسط یونهای دیگر موجود در محلول خاک تبادل شوند سمیت این عنصر به ندرت رخ می دهد. مقادیر بالا آن می تواند با جذب منیزیم و پتاسیم رقابت کند و این عامل میتواند باعث کمبود آنها شود.
شرایطی که ممکن است باعث کمبود Ca در گیاه شود
- رطوبت بالا محیط
- دمای پایین که باعث کاهش تبخیر و تعرق از سطح گیاه می شود.
- تجمع شوری
جهت خرید انواع کود کلسیم با ما در مبتکران شیمی همراه باشید
نقش کلسیم در گیاه
- در فرآیندهای متابولیکی جذب سایر مواد مغذی شرکت می کند.
- ساختار دیواره سلولی را تقویت کنید – یک قسمت اساسی دیواره سلولی گیاه است. این ترکیبات پکتات کلسیم را تشکیل می دهد که به دیواره های سلولی ثبات می بخشد و سلول ها را به هم وصل می کند. عدم کافی Ca در گیاهان منجر به شکسته شدن دیواره های سلولی و غشاها ، حساسیت به انواع بیماری ها و مشکلات پس از برداشت به ویژه در محصولات تازه مانند سیب و کرفس می شود.
- در فرآیندهای آنزیمی و هورمونی شرکت میکند.
- به محافظت از گیاه در برابر تنش گرما کمک می کند – عملکرد روزنه را بهبود می بخشد
- به محافظت از گیاه در برابر بیماری ها کمک میکند – تعداد زیادی قارچ و باکتری هست که باعث آسیب به دیواره سلولی گیاه میشود. دیواره های سلولی قوی تر ، ناشی از کلسیم ، میتوانند از حمله جلوگیری کنند.
- تأثیر بر کیفیت میوه
کمبود کلسیم به ویژه برای گیاهان خاص مشکل ساز است، از آنجا که تحرک این عنصر در گیاهان محدود است، کمبود آن در برگهای جوانتر (از بین رفتن یا سوختگی) و در میوه ها (پوسیدگی انتهای شکوفه ، گودال تلخ) ظاهر می شود. که می توان توسط انواع کود کلسیم این علائم را رفع نمود.
کلسیم برای چه گیاهانی ضروری است؟
از جمله گیاهانی که این عنصر در آنها نقش بسزایی دارد سیب ، کلم بروکلی، کلم ، هویج ، گل کلم ، کرفس ، گیلاس ، مرکبات، پنبه ،خربزه ، انگور ، حبوبات ، کاهو ، هلو ، بادام زمینی ، گلابی ، فلفل ، سیب زمینی ، تنباکو و گوجه فرنگی می باشد و می توان در شرایط کمبود بسته به شرایط محیط از انواع کود کلسیم جهت رفع آن استفاده نمود.
علائم کمبود در گیاهان
- نکروز شدن نوک و حاشیه برگها
- غیر عادی شدن شکل میوه ها
- تغییر شکل برگها (تا خوردگی لبه برگ به سمت بالا)
- اختلال در سیستم مریستمی ریشه
- کاهش خاصیت انبار مانی
- که تلخ میوه ها
- سیاه شدن گلگاه
- چوب پنبه ای شدن میوه ها
- سرمازدگی گیاه و میوه ها
- کاهش عمر میوه ها و گل های زینتی
- کاهش مقاومت به بیماری ها
بررسی نقش کلسیم در گوجه فرنگی
کلسیم جز اصلی سلول هایی است که ساختار دیواره های سلولی را حفظ کرده و غشاهای سلولی را تثبیت می کنند. همچنین تأثیر مستقیمی بر تعادل نمک در سلول های گیاهی دارد و پتاسیم را برای تنظیم باز و بسته شدن روزنه ها فعال می کند تا امکان حرکت آب در گیاه فراهم شود.برخی از سیستم های آنزیمی را تنظیم می کند و بر رشد و سلامت سلول ها و بافت های گیاه تأثیر می گذارد. همین عوامل باعث می شوند تا تاثیر بسیار زیادی این عنصر در بهبود کیفیت گوجه فرنگی داشته باشد.
همانطور که مطالعات انجام شده در ایتالیا نشان می دهد ، این عنصر می تواند بر رسیدن زودتر میوه ها تاثیر داشته باشد:
مقادیر اندک کلسیم برای تولید گوجه فرنگی با کیفیت بالا ضروری است.طبق مطالعاتی که در ایالت متحده ی آمریکا صورت پذیرفته است اعمال کود نیترات کلسیم یک روش موفقیت آمیز برای بهبود مقدار کلسیم در گوجه فرنگی است:
کود های آمونیوم یکی از عوامل اصلی عدم جذب کلسیم هستند. این کود ها pH خاک و میزان جذب آب را کاهش می دهند و هنگامی که آمونیوم برای جذب کلسیم رقابت می کند ، خطرات BER را افزایش می دهند.
کمبود ذاتی کلسیم با وقوع BER مرتبط است. استفاده از آمونیوم به عنوان منبع اصلی نیتروژن ، بروز این اختلال را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
سمیت
اگرچه مقدار این ماده در خاک نادر است ، اما مقدار اضافی آن در خاک می تواند جذب سایر مواد مغذی مانند فسفر ، پتاسیم ، منیزیم ، بور ، مس ، آهن یا روی را کاهش دهد و منجر به کمبود این مواد مغذی شود. بنابراین استفاده بیش از حد از کود کلیسم بخصوص در خاک های قلیایی منجر به سمیت این عنصر برای گیاهان می شود. این عنصر سبب بهبود جوانه زنی در گیاه می شود
انواع کود کلسیم
با افزودن اصلاحات به خاک ، مقدار بیشتری در اختیار گیاهان قرار می گیرد. کدام اصلاح بهتر است به این بستگی دارد که خاک شما اسیدی باشد یا قلیایی. از آنجا که این عنصر در گیاه جابجا نمی شود، استفاده از یک منبع محلول کلسیم که در طول فصل رشد به خصوص در سبزیجات و سایر محصولات با رشد سریع ترجیح داده می شود.
-
آهک (40 %)
هدف اصلی استفاده از آهک در باغ کاهش اسیدیته خاک است. آهک باید در خاک های اسیدی با سرعت مورد استفاده قرار گیرد تا pH خاک را به سطح هدف تنظیم کند. میزان معمولی 2.5 تا 7/5 تن در هکتار است. آزمایش مورد نیاز آهک به شناسایی یک میزان مناسب کمک میکند. آهک در سیستم های کشت، باید چند ماه قبل از کاشت استفاده شود و به صورت مکانیکی با خاک ترکیب شود. آهک در خاکهای قلیایی حل نمی شود، بنابراین نباید در این مواقع به عنوان کود کلسیم در نظر گرفته شود.
-
گچ (23 %)
به عنوان یک مکمل کلسیم و به عنوان یک تقویت کننده خاک استفاده می شود. در صورت لزوم ، باید از گچ قبل از کاشت استفاده شود.
-
کودهای فسفات
این کودها حاوی مقادیر بسیار زیادی کلسیم هستند. که استفاده از این کودها علاوه بر رفع نیاز گیاهان به فسفر می توانند نیاز کلسیمی را نیز تامین کند. به عنوان مثال ،کودسوپر فسفات ساده دارای 20٪ Ca و کود سوپر فسفات تریپل 15٪ Ca است. Ca بسیار کمی در MAP و دی آمونیوم فسفات وجود دارد.
-
سایر کود کلسیم دار
مانند کود نیترات کلسیم (19٪) ، نیترات کلسیم آمونیوم (10٪ ) و کود کلاته های کلسیم که برای رفع نواقص احتمالی میتوانند مفید باشند، اما تنها مقدار محدودی از این طریق قابل جذب است. در صورتی که در گیاهان کمبود مشاهده شود می توان از کود کلسیم دار به صورت محلول پاشی استفاده نمود.
منابع
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4243668/
https://grdc.com.au/resources-and-publications/grdc-update-papers/tab-content/grdc-update-papers/2013/02/focus-on-calcium-its-role-in-crop-production
https://davesgarden.com/guides/articles/view/1940#targetText=Calcium%20is%20essential%20for%20
https://www.smart-fertilizer.com/articles/calcium-in-plants
خرید و فروش مواد شیمیایی را به ما در مبتکران شیمی بسپارید
