اسید سیتریک اسیدی ضعیف است که به طور طبیعی در مرکباتی مانند لیمو یافت می‌شود. در واقع، اسید سیتریک عامل ایجاد طعم ترش و دلپذیر موجود در این مرکبات است. علاوه بر میوه‌ها و مرکبات، این اسید به طور صنعتی نیز سنتز می‌شود. اسید سنتز شده به عنوان افزودنی غذایی، در تهیه محصولات شوینده و مکمل‌های غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی اوقات، افراد پس از مصرف غذا یا داروهای حاوی این اسید واکنش آلرژیک نشان می‌دهند. بنابراین ممکن است این سوال در ذهنشان ایجاد شود که مضرات اسید سیتریک خوراکی چیست؟ آیا این ماده می‌تواند سلامت انسان را به خطر بیاندازد؟ اگر شما نیز در مورد پاسخ این سوالات کنجکاو هستید، این مقاله را از دست ندهید.
اسید سیتریک چیست و منابع طبیعی آن کدامند؟
لیمو، لیمو ترش، پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، آناناس و بسیاری از میوه‌های دیگر حاوی اسید سیتریک هستند. ویژگی‌های این اسید آلی آن را به یک افزودنی مهم برای بسیاری از صنایع از جمله صنایع غذایی و دارویی تبدیل کرده است. جالب است بدانید صنایع غذا و نوشیدنی بیش از 70 درصد، و صنایع دارویی حدود 20 درصد از اسید سیتریک تولید شده را در محصولات خود استفاده می‌کنند.
فواید اسید سیتریک خوراکی در صنایع غذایی
اسید سیتریک سنتز شده در سال‌های اخیر به یکی از پرکاربردترین افزودنی‌ها غذایی جهان تبدیل شده است. این ماده باعث ایجاد طعم ترش و دلپذیری در محصولات غذایی می‌شود. علاوه بر این، وقتی این اسید را به محصولات غذایی اضافه کنیم، pH محصول را کاهش می‌دهد. جالب است بدانید باکتری‌ها نمی‌توانند در pH پایین و محیط‌های اسیدی رشد پیدا کنند. بنابراین، با افزودن این اسید می‌توان ماندگاری محصولات غذایی را نیز افزایش داد.
صنایع دارویی
این اسید یکی از ترکیبات مهم در سنتز داروهای مختلف است، زیرا به حفظ مواد فعال دارو کمک می‌کند. این ماده در پوشاندن طعم ناخوشایند داروهای جویدنی و شربت‌ها نیز نقش دارد. از طرف دیگر، اسید سیتریک به دلیل ایجاد محیط اسیدی به عنوان یک عامل ضد باکتری و ضد ویروس به شمار می‌آید.
مضرات اسید سیتریک خوراکی
به طور کلی، سازمان جهانی غذا و دارو اسید سیتریک را جزو افزودنی‌های ایمن طبقه بندی کرده است. با این وجود، گزارش‌هایی مبنی بر وجود حساسیت به اسید سیتریک وجود دارد. بعضی افراد گزارش دادند که پس از مصرف این اسید، علائمی مانند درد و تورم مفاصل، درد معده و تنگی نفس را تجربه کردند.
واکنش آلرژیک
بروز واکنش آلرژیک به اسید سیتریک رایج نیست، اما ممکن است برخی افراد پس از مصرف مرکبات یا غذاهای حاوی این اسید علائم آلرژی پیدا کنند. این اسید یک مولکول ساده است و حساسیت به آن در آزمایش‌های سنتی حساسیت پوستی نشان داده نمی‌شود. جالب است بدانید حساسیت به اسید سیتریک ممکن است به دو دلیل ایجاد شود:
- حساسیت ناشی از خوردن مرکبات حاوی اسید سیتریک
- حساسیت ناشی از لمس پوست مرکبات
علائم حساسیت
ممکن است شما پر از خوردن مواد غذایی حاوی این اسید علائمی را تجربه کنید که با آلرژی مرتبط نیستند. به عنوان مثال، برخی افراد دچار زخم در دهان خود می‌شوند و برخی دیگر سوزش معده پیدا می‌کنند. یکی دیگر از علائم حساسیت به این اسید نیز رفلاکس شدید معده است. از دیگر علائم حساسیت به اسید سیتریک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خارش دهان، زبان و لب
- بثورات اطراف دهان
- علائم گوارشی مانند نفخ و درد شکم
- تورم دهان و گلو
- سردرد
توجه داشته باشید که این علائم ممکن است در اثر شرایط و بیماری‌های مختلفی بوجود بیاید و صرفا به دلیل مصرف غذاهای حاوی این اسید نیست.
نکته مهم دیگر این است که ما دو نوع اسید سیتریک طبیعی و سنتز شده داریم. گاهی اوقات، افراد فقط به نوع طبیعی این اسید واکنش آلرژیک نشان می‌دهند و گاهی اوقات بدن آنها پس از خوردن نوع سنتز شده این اسید علائم حساسیت نشان می‌دهد.
تشخیص آلرژی
یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص آلرژی به این اسید آزمایش دو هفته‌ای است. در این آزمایش، شما به مدت دو هفته مرکبات را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنید و به تدریج آن را مجدد به رژیم غذایی خود اضافه می‌کنید تا بتوانید علائمی که بدنتان در طول حذف مرکبات و افزودن آنها نشان می‌دهد را بررسی کنید.
درمان حساسیت
بهترین راه برای درمان حساسیت به اسید سیتریک، پرهیز از مصرف مرکبات است. بهتر است افرادی که حساسیت شدیدی به مرکبات و اسید سیتریک موجود در آن دارند اپی نفرین همراه خود داشته باشد تا در صورت بروز حساسیت حاد از آن استفاده کنند.
در صورتیکه شما به این اسید آلرژی ضعیف دارید، می‌توانید با مصرف آنتی هیستامین علائم آلرژی خود را کنترل کنید. معمولا آنتی هیستامین به از بین رفتن علائمی نظیر خارش دهان کمک می‌کند.
جالب است بدانید این آلرژی ممکن است هم در کودکان و هم در بزرگسالان ایجاد شود. معمولا، افرادی که به گرده آلرژی دارند یا به آسم مبتلا هستند بیشتر در معرض حساسیت به مرکبات قرار دارند. پیشنهاد می‌شود در صورت وجود آلرژی نسبت به مرکبات با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید.
مضرات اسید سیتریک در نوشابه
جالب است بدانید بیشترین اسید استفاده شده در نوشابه اسید فسفریک است و به طور کلی، اسید سیتریک مصرف شده در نوشابه و سایر نوشیدنی‌ها از نظر سازمان جهانی غذا و دارو ایمن شناخته شده است. با این وجود، ممکن است برخی افرادی که به این اسید حساسیت دارند پس از مصرف نوشابه علائم حساسیت پیدا کنند.
جمع بندی
اسید سیتریک خوراکی یکی از پرکاربردترین افزودنی‌ها در صنایع غذا و دارو است. این ماده باعث افزایش ماندگاری و بهبود طعم ترکیبات مختلف می‌شود اما جالب است بدانید این ماده مضراتی نیز دارد. از مضرات اسید سیتریک خوراکی می‌توان به بروز حساسیت اشاره کرد. برخی افراد پس از مصرف مرکبات یا مواد غذایی و دارویی حاوی این اسید علائمی مانند بثورات پوستی، خارش دهان و تنگی نفس پیدا می‌کنند. پیشنهاد می‌شود در صورت بروز واکنش آلرژیک پس از مصرف محصولات حاوی این اسید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
