شیمی در زندگی روزمره چه نقشی دارد؟ حتما وقتی نام شیمی به گوشتان می خورد یاد آزمایشگاه و مواد شیمیایی عجیب و غریب می افتید. اما باید بدانید شیمی و مواد شیمیایی تنها به آزمایشگاه خلاصه نمی شوند و بخش بزرگی از زندگی روزمره را به خود اختصاص داده اند.
تمام فعالیت های روزانه شما مانند نوشیدن آب ، دوش گرفتن ، پختن غذا ، تمیز کردن ماشین ، خندیدن یا حتی گریه کردن توسط فرایندهای مختلف شیمیایی در بدن هدایت می شوند. مواد شیمیایی برخلاف تصوری که در اکثر اذهان عمومی شکل گرفته است نه تنها مضر نمی باشند بلکه می توانند حتی در ساختار بدن انسان نقش ویژه ای داشته باشند. با این حال لازم است تا مواد شیمیایی مضر را تا حدودی بشناسید و از مصرف آن ها اجتناب کنید. در اینجا سعی شده است تا 10 خواص و کاربرد مواد شیمیایی را در زندگی روزمره بررسی کنیم پس با ما همره باشید:
1-ترکیبات بدن:
بدن انسان از عناصر گوناگونی تشکیل شده است. کربن و اکسیژن دو عنصر اساسی بدن هستند. عناصر دیگری که در بدن شما وجود دارد عبارتند از: نیتروژن ، فسفر ، هیدروژن ، اکسیژن ، کلسیم ، پتاسیم ، گوگرد ، منیزیم و…
کمبود هر کدام از این عناصر می تواند عوارض مختلفی برای بدن به جای بگذارد که معمولا با کمک مصرف مکمل ها این کمبود تا حدودی جبران می شود. از جمله ی این مکمل ها می توان به سولفات منیزیم (برا رفع کمبود عنصر منیزیم)، سولفات روی (برای رفع کمبود عنصر روی) و… اشاره نمود.
در جدول زیر می توانید نام این عناصر و نقش اساسی هر کدام در بدن را مشاهده نمایید:
| نام عنصر | درصد در بدن | کاربرد | نام عنصر | درصد در بدن | کاربرد |
| اکسیژن | 65 | حلال اولیه
تنظیم دما و فشار اسمزی |
فسفر | 1 | بافر
استحکام استخوان ها |
| کربن | 18 | منبع انرژی
سازنده ی سلول های بدن |
پتاسیم | 0.35 | الکترولیت
تنظیم ضربان قلب |
| هیدروژن | 10 | موجود در آب و تمام مولکول های آلی | منیزیم | 0.05 | در بیش از 300 واکنش بیوشیمیایی مورد نیاز است
ماهیچه ها و استخوان ها را می سازد |
| نیتروژن | 3 | در پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک یافت می شود | آهن | 0.006 | ساخت خون |
| کلسیم | 1.5 | عنصری اساسی برای استخوان ها و انقباض عضلات | منگنز | این ماده به متابولیسم چربی و کربوهیدرات ها ، جذب کلسیم و تنظیم قند خون ، ساخت استخوان ها ، عوامل لخته شدن خون ، هورمون های جنسی و… کمک می کند. |
2-احساسات:
هر وقت احساس خوشبختی ، غم و اندوه ، نشاط ، آرامش یا استرس دارید ، واکنشهای شیمیایی زیادی در بدن شما اتفاق می افتد. در این مواقع پیام رسان های شیمیایی یا همان انتقال دهنده های عصبی در مغز آزاد می شوند. در نتیجه شما می توانید عاشق شوید و یا در برخی موارد بخندید و گریه کنید. در ویدیوی زیر با این هورمون ها بیشتر آشنا خواهید شد:
3-تولید مواد غذایی
گیاهان از طریق فتوسنتز که یک واکنش شیمیایی بسیار مهم به شمار می رود مواد غذایی خود را تولید می کنند.. واکنش شیمیایی که در فتوسنتز رخ می دهد رایج ترین و حیاتی ترین واکنش شیمیایی است. حیوانات همچنین انرژی لازم برای انجام فعالیتهای روزانه ی خود را از طریق واکنشهای شیمیایی مشابه به دست می آورند
6 CO2 + 6 H2O + light → C 6H12O6 + 6 O2
مواد شیمیایی در میوه ها، سبزیجات و… نیز وجود دارند. در هنگام خورد کردن پیاز نیز دلیل گریه کردن فرد همان واکنش های شیمیایی رخ داده شده است. به محض اینکه پیاز را خرد کردید ، اسید سولفونیک از اسید آمینه سولفوکسیدها تشکیل می شود. اسید سولفنیک مسئول تولید گاز فرار ، پروپانتیول S-oxide است ، که باعث تولید اشک در چشم می شود.
جهت خرید عمده مواد شیمیایی با ما تماس بگیرید.
4-میوه ها
جالب است بدانید مواد شیمیایی حتی در بهترین و خوشمزه ترین میوه های طبیعی نیز وجود دارند.
به عنوان مثال متیل بوتانوات ، آنتوسیانین ها و اکسین تنها نمونه های اندکی از بیش از 350 ماده شیمیایی موجود در توت فرنگی ها می باشند در شکل زیر نقش شیمی را در توت فرنگی به صورت خلاصه مشاهده می نمایید:
5-مواد بهداشتی
صابون ها نمک های سدیم و یا پتاسیم اسید های چرب می باشند که در طی فرایند های شیمیایی صابونی شدن به وجود می آیند. صابون ها با گریس و روغن ها وارد واکنش می شوند و می توانند آن ها را از روی سطوح پاک نمایند. از جمله مواد شیمیایی که در صابون ها استفاده می شد می توان به سدیم هیدروکسید (با نام های دیگر کاستیک سودا، سود پرک، سود مایع)، پتاسیم هیدروکسید و… اشاره نمود.
6-نان
نان هایی که عموما مصرف می شوند به منظور بهبود کیفیت و بافت آن ها از افزودنی جوش شیرین با نام شیمیایی سدیم بی کربنات استفاده می شود. افزودن جوش شیرین به مواد غذایی قبل از پخت و پز منجر به تولید دی اکسید کربن (CO2) و ور آمدن بیشتر آن ها می شود.
این ماده را علاوه بر نان ها می توان در کیک، شیرینی و.. نیز استفاده نمود.
7-نگهدارنده ی مواد غذایی
در صورت خواندن مواد موجود در لیبل درج شده بر روی محصولاتی مانند سس گوجه فرنگی ، مربا یا ترشی ، ممکن است از دیدن لیست انواع مواد شیمیایی گوناگون شگفت زده شوید. اغلب این مواد شیمیایی به عنوان نگهدارنده مواد غذایی شناخته می شوند. این نگهدارنده ها رشد میکروارگانیسم ها را به تاخیر می اندازند. رایج ترین مواد نگهدارنده مواد غذایی شیمیایی عبارتند از: بنزوات سدیم ، اسید سوربیک ، سوربات پتاسیم ، سوربات کلسیم ، سربن سدیم ، اسید پروپیونیک و نمکهای نوتروز اسید.
8-هضم مواد غذایی
از لحظه ای که غذا را در دهان خود می گذارید ، تعدادی از واکنشهای شیمیایی مختلف در دستگاه گوارش شما شروع می شود. بزاق حاوی آنزیم آمیلاز است ، که وظیفه تجزیه کربوهیدرات ها را بر عهده دارد و معده شروع به تولید اسید هیدروکلریک می کند. همه این آنزیم ها تحت واکنشهای شیمیایی قرار می گیرند تا هضم مناسب و همچنین جذب مواد غذایی رخ دهد.
9-مواد ضد آفتاب
مواد ضد آفتاب از جمله موادی هستند که به خصوص در تابستان ها به وفور مورد استفاده قرار می گیرند. اکسید روی و تیتانیوم دی اکسید از جمله مواد شیمیایی هستند که در این محصولات عموما مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد باعث می شوند که از نفوذ اشعه ی ماوابنفش به اعماق پوست جلوگیری به عمل آید.
10-زنگ زدگی آهن
حتما متوجه شده اید که با گذر زمان بر روی محصولات اهنی روکش هایی نارنجی و فهوه ای رنگ تشکیل می شود. به این روکش ها اصظلاحا طنگ طدگی می گویند.
زنگ زدگی آهن نوعی واکنش اکسیداسیون است. اتمهای موجود در فبز آهن دچار اکسیداسیون و کاهش می شوند. واکنش های شیمیایی که در طی این فرانید رخ می دهد به صورت زیر است:
با این حال ترکیبات ضد خوردگی و ضد زنگ زدگی زیادی وجود دارد که برای جیوگیزی از این فرایند رخ می دهند. از جمله این موارد می توان به بنزو تری آزول، تولیل تری آزول و… اشاره نمود.
Fe + O2 + H2O → Fe2O3. XH2O
11-باتری ها
با صنعتی تر شدن جوامع و استفاده ی افراد بیشتری از تلفن های همراه و ماشین های برقی نقش باتری ها در زندگی روزمره بیش از پیش به چشم می آید. باتری های لیتیومی و استفاده از سولفات کبالت (خرید سولفات کبالت) به منظور افزایش مقاومت حرارتی باتری ها توانسته است بازار خوش بینانه ای برای باتری ها پیش بینی نماید.
نقش شیمی در زندگی به همین تعداد محدود خلاصه نمی شود. با این حال این موارد نمونه های کوچکی بودند که عموما در زندگی روزمره با آن ها سر و کار خواهیم داشت. برای آشنایی بیشتر و کاربرد های سایر مواد شیمیایی در وبسایت ما نام آن ها را جست و جو نمایید. برای خرید مواد شیمیایی با ما در مبتکران شیمی در ارتباط باشید.
منبع:
