توضیحات
اسید سیتریک (Citric acid) مادهای آلی با فرمول شیمیایی C6H8O7 است. این ماده به طور طبیعی و بسیاری از میوهها یافت میشود، اما میتوان آن را در آزمایشگاه نیز سنتز کرد. این ماده در آب انحلال پذیر است و کاربرد گستردهای در صنایع غذایی، دارویی و تولید مواد شوینده دارد. نام دیگر گرید خوراکی این ماده در صنایع غذایی جوهر لیمو است. این ماده فواید بسیاری برای سلامتی دارد. به عنوان مثال، در جلوگیری از سنگ کلیه و کاهش التهاب بدن نقش دارد. در این مقاله به بررسی فواید و مضرات اسید سیتریک خوراکی میپردازیم و روش خرید اسید سیتریک خوراکی و صنعتی را شرح میدهیم.
خرید اسید سیتریک
برای اطلاع از قیمت اسید سیتریک و خرید نوع خشک و آبدار این ماده تنها کافیست با کارشناسان ما تماس بگیرید، آنالیز هر دو نوع را می توانید در همین صفحه مشاهده نمایید.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
این ماده جامد، سفید رنگ و بدون بو است که طعم ترشی دارد. در جدول زیر، به شرح برخی از مهمترین خصوصیات این ماده میپردازیم.
فرمول شیمیایی | C6H8O7 |
CAS number |
77-92-9 |
جرم مولی | 192.12g/mol |
نقطه ذوب | 153°C |
نقطه اشتعال | 100°C |
این اسید در آب و اتانول انحلال پذیر است و دانسیته بیشتری نسبت به آب دارد. همچنین، میتوان آن را به مقدار کمی در اتر نیز حل کرد. این ماده در دمای 175 درجه سانتی گراد تجزیه میشود. جالب است بدانید این ماده برای آلومینیوم، مس و روی و آلیاژ این عناصر خورنده محسوب میشود.
انواع
این اسید در دو گرید خوراکی و صنعتی وجود دارد که تفاوت آنها به شرح زیر است:
- اسید سیتریک خوراکی: گرید خوراکی این ماده به عنوان طعم دهنده به مواد غذایی افزوده میشود. این نوع اسید میتواند اسیدیته محصولات را کم کند و ماندگاری محصولات غذایی را افزایش دهد.
- نوع صنعتی: گرید صنعتی این ماده در تصفیه آب، تولید مواد شوینده و در فرمولاسیون محصولات آرایشی بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد.
طرز تهیه اسید سیتریک
این ماده یک تری کربوکسیلیک اسید است که به طور طبیعی در مرکبات یافت میشود. حدود 99 درصد از این اسید با استفاده از روشهای میکروبی سنتز میشود که شامل روش های کشت سطحی و غوطه وری است.
-
تخمیر غوطه وری
تخمیر غوطه وری فرایند صنعتی است که در آن میکرواورگانیسم ها در راکتور همزن دار و در محیط مایع رشد میکنند. از مزایای روش تخمیر غوطه وری این است که با استفاده از این روش میتوانیم رشد میکرواورگانیسمها را بهتر کنترل کنیم. به طور کلی، روش تخمیر غوطه وری نسبت به کشت سطحی کارایی بیشتری دارد.
-
روش کشت سطحی
این روش در سال 1919 معرفی شد یکی از دلایل کاربرد گسترده این روش نیاز آن به انرژی کمتر است. در این روش، برای تولید این اسید از سینیهای کم عمق با ظرفیت 50 الی 100 لیتر استفاده میشود. قارچها در این سینیها رشد پیدا میکنند. سینیهایی که در روش کشت سطحی مورد استفاده قرار میگیرند از جنس آلومینیوم یا فولاد با خلوص بالا هستند.
چرخه اسید سیتریک چیست؟
این چرخه که تحت عنوان چرخه کربس نیز شناخته میشود، بخشی از تنفس سلولی است که در میتوکندری صورت میگیرد. در این چرخه، مواد مغذی تجزیه میشود و انرژی تولید میشود. انرژی تولید شده به صورت مولکولهای ATP در گیاهان ذخیره میشود.
کاربرد
این اسید در تهیه محصولات غذایی، آرایشی بهداشتی، کشاورزی و تصفیه آب مورد استفاده قرار میگیرد.
صنایع غذایی
تولید کنندگان محصولات غذایی به دو دلیل از این اسید در تهیه محصولات استفاده میکنند. این ماده یک طعم دهنده عالی برای محصولاتی مانند بستنی، شکلات و نوشابه به شمار میآید. به همین دلیل است که بیشتر حجم بازار خرید اسید سیتریک خوراکی به صنایع غذایی برمیگردد.
به گزارش سازمان جهانی غذا و دارو، مقدار مجاز مصرف اسید سیتریک در صنایع غذایی باید با توجه به محصول مورد نظر تعیین شود. به عبارتی محدودیتی برای مصرف این ماده در تولید مواد غذایی وجود ندارد. ممکن است در تهیه مواد غذایی نام دیگر اسید سیتریک به گوش شما خورده باشد که جوهرلیمو نامیده میشود. از طرف دیگر، با افزودن این ماده اسیدیته محصول کاهش پیدا میکند و باکتریهای دیگر نمیتوانند در آن محیط رشد کنند. در نتیجه، ماندگاری محصول افزایش پیدا میکند.
فواید اسید سیتریک برای سلامتی
جالب است بدانید این اسید نقش موثری در تبدیل غذا به انرژی دارد. این ماده میتوان جذب مواد مغذی را افزایش دهد و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند.
-
جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه
این اسید نیز همانند پتاسیم سیترات در درمان سنگ کلیه حاد مورد استفاده قرار میگیرد. نقش این اسید در جلوگیری از سنگ کلیه مربوط به افزایش سیترات ادرار و جلوگیری از تشکیل رسوب کلسیم است. به این ترتیب، در کاهش اسید اوریک ادرار نیز نقش دارد.
-
افزایش جذب مواد مغذی
معمولا این اسید به مواد معدنی افزوده میشود تا به هبود جذب آنها کمک کند. منیزیم سیترات از ترکیب اسید سیتریک با اکسید کروم ساخته میشود. جالب است یدانید این ترکیب جذب بیشتری نسبت به کلات منیزیم یا اکسید منیزیم دارد.
-
کاهش التهاب
این اسید یک آنتی اکسیدان طبیعی است و میتواند از سلولهای شما در برابر رادیکالهای آزاد محافظت کند. یکی از ویژگیهای آنتی اکسیدانها کاهش التهاب بدن و کاهش علائم افزایش سن است.
صنایع دارویی
تا سال 2020، 2.39 میلیون تن از این اسید تولید شده است و پیشبینی میشود تا سال 2026 تولید این اسید به 2.91 میلیون تن برسد. جالب است بدانید 12 درصد تولیدات جهانی این اسید به صنعت داروسازی اختصاص پیدا میکند. این ماده میتواند باکتریها و عفونتهای پوستی را از بین ببرد. بنابراین در فرمولاسیون داروهای مختلف از جمله داروهای تزریقی کاربرد گستردهای دارد. همچنین، شرکتهای داروسازی در تهیه داروهای نقرس از آن استفاده میکنند.
جالب است بدانید با وجود کاربرد گسترده و مزایای بسیار این اسید در فرمولاسیون داروها، این اسید مشکلاتی مانند افزایش درد تزریق داروهای حاوی این ماده را نیز به همراه داشته است. در برخی منابع معتبر توصیه شده است که میتوان برای کاهش درد ناشی از نزریق داروهای حاوی سیتریک اسید میتوان مقدار بی کربنات به فرمولاسیون دارو اضافه کرد.
برخی از دلایل مصرف این اسید در داروهای مختلف در شکل زیر خلاصه شده است.
محصولات آرایشی بهداشتی
این ماده جهت روشن شدن پوست و از بین بردن لکهها در کرمها و محصولات آرایشی مورد استفاده قرار میگیرد. اسیدی بودن این ماده، مانع رشد باکتریها شده و ماندگاری محصولات را افزایش میدهد. این اسید یک آلفا هیدروکسی اسید یا AHA است که در فرمولاسیون محصولات آرایشی بهداشتی مورد استفاده قرار بگیرد تا پوست مرده را جدا کند. این اسید در غلظتهای پایین باعث روشن شدن رنگ پوست میشود. با این وجود پیشنهاد میشود به هیچ عنوان از این اسید به طور خالص استفاده نکنید زیرا ممکن است عوارض نامطلوبی برای پوست شما داشته باشد.
خواص اسید سیتریک برای پوست
این اسید در محصولات مراقبت پوستی مورد استفاده قرار میگیرد زیرا خواصی همچون لایه برداری دارد. در واقع، این آلفا هیدروکسی اسید میتواند سلولهای مرده سطح پوست را از بین ببرد. از دیگر خواص این ماده برای پوست چرب نیز میتوانیم به کنترل چربی پوست اشاره کنیم. این ماده شیمیاییی حاوی آنتی اکسیدان است بنابراین میتواند از سلولهای پوست در برابر آسیبهای ناشی از نور خورشید هم محافظت کند.
محصولات شوینده
محصولات شوینده حاوی مقداری از این اسید هستند. این ماده تاثیر قابل توجهی در از بین بردن لکهها و تمیز کردن سطوح دارد. به علاوه، این اسید بوی بد سایر ترکیبات شیمیایی موجود در مواد شوینده را از بین میبرد. شما میتوانید از این اسید برای پاک کردن لکههای سطوح مختلف استفاده کنید.
نحوه استفاده از اسید سیتریک
اگر میخواهید لکه روی ظروف یا آینه را به کمک این اسید پاک کنید، باید پس از خرید اسید استیک، محلولی از آب و اسید تهیه کنید. به این منظور به ازای هر یک فنجان آب داغ، یک قاشق غذاخوری پودر این اسید اضافه کنید و آن را در بطری اسپری بریزید. محلول اسپری را خوب تکان دهید تا کاملا مخلوط شوند. اسپری را بر سطوح مختلف مانند استیل ضد زنگ بزنید تا لکه را از بین ببرد. پس از زمان کوتاهی سطح را با پارچه میکروفیبر پاک کنید. شما میتوانید از این محلول برای تمیز کردن شیشه، چوب و ظروف نیز استفاده کنید.
کشاورزی
برخی از گیاهان در خاک اسیدی رشد بهتری دارند. میتوان پس از مشورت با گیاه پزشک از این ماده در کشاورزی برای کاهش اسیدیته خاک استفاده کرد.
تحقیقات بسیاری نشان دادند که این اسید در مقاومت گیاه مسبت به تنشهای بیرونی تاثیر به سزایی دارد. همچنین، استفاده از این اسید باعث افزایش کلروفیل گیاهان میشود. یکی دیگر از کاربردهای این اسید در کشاورزی به عنوان عامل کلات کننده است. گیاهان باید عناصر مغذی مورد نیاز خود را از خاک جذب کنند. در این بین، فلزاتی مانند سرب نیز در خاک وجود دارد که میتوانند توسط گیاه جذب شود. جذب فلزات سنگین به ساختار گیاه آسیب میزند.
برای جلوگیری از جذب فلزات سنگین توسط گیاهان میتوانیم از این ماده به عنوان عامل کلاته کننده استفاده کنیم. این ماده با فلزات سنگین واکنش میدهد. سپس، کمپلکسی تشکیل میدهد که گیاه توانایی جذب آن را نداشته باشد.
فواید اسید سیتریک در صنایع
دلایل زیادی دارد که این ماده در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار میگیرد. از فواید این ماده میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
-
افزایش ماندگاری
مصرف این ماده در محصولات غذایی و آرایشی بهداشتی منجر به افزایش ماندگاری میشود. این ماده خاصیت اسیدی دارد و با کاهش اسیدیته محیط را برای رشد باکتریها نامناسب میسازد.
-
خاصیت لکه بری
از مهمترین دلایل مصرف این اسید در تولید مواد شوینده خاصیت لکه بری آن است که از فواید این ماد به شمار میآید.
همچنین فواید گرید خوراکی این ماده برای سلامتی شامل محافظت از کلیهها در برابر سنگ کلیه، افزایش جذب مواد مغذی و افزایش سوخت و ساز بدن است.
بازار جهانی خرید و فروش اسید سیتریک
بازار این ماده تاثیر مستقیمی از صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، مواد شوینده و پاک کننده خانگی و داروها میگیرد. ارزش بازار این ماده در سال 2023، 3.48 میلیارد دلار است و به نظر میرسد تا سال 2028 به 4.27 میلیارد دلار برسد.
کشور چین بزرگترین تامین کننده و صادر کننده افزودنیهای غذایی در میان تمامی کشورهای آسیایی است. علاوه بر این، چین یکی از مصرف کنندگان اصلی این ماده در سطح جهان است. زیرا، در این کشور سالانه تقاضای مردم برای خرید مواد شوینده خانگی، صابون ظرفشویی و محصولات ضد زنگ افزایش مییابد.
پس از چین، ژاپن بزرگترین مصرف کننده این اسید در آسیا است. در این کشور، مردم تقاضای زیادی برای مصرف این ماده با منشا گیاهی دارند. به همین دلیل، اسید استخراج شده از منابع طبیعی در این کشور فروش بیشتری را به خود اختصاص میدهد.
به نظر میرسد افزایش مصرف غذاهای نیمه آماده باعث میشود خرید اسید سیتریک در آمریکای شمالی افزایش داشته باشد. به گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) 65 الی 70 میلیون نفر در آمریکای شمالی از مشکلات سیستم گوارشی رنج میبرند. همین موضوع باعث افزایش مصرف غذاها، نوشیدنیها و داروهای حاوی این اسید میشود.
از طرف دیگر، مصرف غذاهای سالم نیز بر بازار خرید اسید سیتریک خوراکی تاثیر مستقیمی گذاشته است. تولید کنندگان مختلف از این اسید برای تهیه شیرینی، محصولات دیابتی، بستنی کم کالری و نوشیدنیها و غلات رژیمی استفاده میکنند.
اسید سیتریک را از کجا تهیه کنیم؟
شما میتوانید برای خرید اسید سیتریک خوراکی با بهترین کیفیت، با همکاران ما در مبتکران شیمی تماس بگیرید تا سفارش شما در کوتاهترین زمان ممکن به دستتان برسد.
MSDS و عوارض
این اسید را در محیطی خشک، خنک و با تهویه مناسب قرار دهید، به گونهای که تجمع گرد و غبار صورت نگیرد. این ماده نباید در معرض حرارت یا ترکیبات آتش زا قرار بگیرد. توجه داشته باشید که حین کار با آن حتما از دستکش، عینک و تجهیزات ایمنی استفاده کنید. برخورد این ماده به پوست و چشم باعث سوختگی و بروز حساسیت میشود.
در صورت بروز هرگونه مشکل، علاوه بر تماس با فوریتهای پزشکی به نکات زیر توجه داشته باشید:
خطر آتش سوزی | ممکن است در دمای بالا قابل احتراق باشد. | از قرار دادن در محیط های خیلی گرم خودداری شود. |
استنشاق | موجب تحریک بینی و مشکل تنفس می شود. | در هوای تازه قرار گرفته و یا از اکسیزن استفاده شود. |
پوست | باعث سوزش، قرمزی و درد در پوست می شود. در موارد وخیم سوختگی پوست ایجاد می کند. | پوست را کاملا با آب بشویید. سپس از صابون برای شستشو استفاده کنید.
در صورت سوختگی به مرکز پزشکی مراجعه کنید. |
چشم | سوزش، درد و قرمزی و در موارد وخیم منجر به آسیب به بافت چشم، آسیب به قرنیه یا کوری می شود. | در صورت تماس، بلافاصله حداقل 15 دقیقه چشم ها را با آب فراوان بشویید.
در صورت امکان از آب سرد استفاده شود. از مراقبت های پزشکی استفاده کنید. |
بلع و گوارش | آسیب به بافت های گوارشی | مراجعه به مرکز پزشکی |
برای جابجا کردن این ماده باید به برخی مواد توجه داشته باشید. در وحلهی اول، این ماده نباید در معرض تجمع گرد و غبار قرار بگیرد . از خوردن، آشامیدن و سیگار کشیدن در معرض این ماده به شدت پرهیز کنید.
اگر شما این اسید را در محیط خشک و خنک نگهداری کنید تجزیه نشده و واکنش نمیدهد. حساسیت شدید به این ماده میتواند باعث تنگی نفس نیز شود.
تاثیر بر محیط زیست
این ماده را نباید همراه با دیگر زبالهها دور بیاندازید زیرا این ماده نباید همراه با فاضلاب وارد محیط زیست شود.
جمع بندی
سیتریک اسید یکی از پرکاربردترین اسیدهای آلی است که به طور گسترده در تهیه مواد غذایی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده به شکل پودر جامد و سفید رنگ وجود دارد و در انواع خوراکی و صنعتی به فروش میرسد. شما میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و خرید اسید سیتریک با ما تماس بگیرید. لازم به ذکر است که این ماده باید در محیطی خشک و خنک قرار بگیرد و در معرض حرارت و ترکیبات اتش زا نباشد.
سوالات متداول
مضرات اسید سیتریک خوراکی چیست؟
به گزارش FDA مصرف این ماده در محصولات غذایی ایمن است. هر چند، برخی افراد ممکن است به آن حساسیت داشته باشند و علائمی مانند تنگی نفس، درد و تورم معده را تجربه کنند.
اسید سیتریک را از کجا تهیه کنیم؟
شما میتوانید این ماده را با بهترین کیفیت از همکاران ما در موسسه مبتکران شیمی تهیه کنید. سفارش شما در کوتاه ترین زمان ممکن و با بهترین کیفیت به دست شما می رسد.
نام دیگر اسید سیتریک چیست؟
این ماده در صنایع غذایی تحت عنوان جوهر لیمو نیز شناخته میشود.
نحوه استفاده از اسید سیتریک برای لکه بری چگونه است؟
میتوان از ترکیب جوهرلیمو و آب برای از بین بردن لکه سطوح مختلف استفاده کرد. تنها کافیست این ماده را با مقدار مشخصی آب مخلوط کنید و روی سطح مورد نظر اسپری کنید.
منابع
https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/CFRSearch.cfm?fr=184.1033
https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=3127547174b5d3b2108ba92cc337df8ee810f411
https://fjps.springeropen.com/articles/10.1186/s43094-021-00203-9#:~:text=From%20the%20beginning%2C%20CA%20is,acidulant%20in%20mild%20astringent%20preparations.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.