مراحل تصفیه آب

به طور کلی تصفیه آب به منظور حذف تمامی ناخالصی های مضر موجود در آب صورت می گیرد. باید توجه داشت که آبهای آشامیدنی 100% خالص نیستند و و فقط عوامل مضر و بیماری زای انها حذف شده اند. مراحل تصفیه آب با توجه به نوع منبع و کاربری نهایی آب می تواند متفاوت باشد ، در این مقاله مراحل تصفیه آب آشامیدنی را توضیح خواهیم داد.

.قبل از ورود آب به تصفیه خانه معمولا فیلترهایی وجود دارند که قطعات درشت مانند چوب ، پلاستیک و غیره را جدا می کنند در برخی موارد این کار با عبور دادن آب از یک بستر ماسه ای صورت می گیرد. پس از آن مراحل زیر انجام می شوند :

مرحله اول: آبگیری

اولین مرحله در تصفیه آب، آبگیری است. قرار گرفتن آب در آبگیر باعث می شود که آب در حالت ساکن و بدون تلاطم قرار بگیرد. در نتیجه آن حجم بسیاری از مواد معلق در آب، ته نشین می شود. این مرحله به زلال سازی و آشغال گیری بسیار کمک می کند. 

مرحله دوم: تصفیه فیزیکی

آب قرار گرفته در آبگیر، وارد مرحله تصفیه فیزیکی می شود. در تصفیه فیزیکی بسیاری از ذرات جامد مانند چوب، آشغال، برگ و شاخه درختان از آب جدا می شوند. ورود این مواد به تجهیزات تصفیه آب، می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد آن ها شود. همچنین این جداسازی یبه کاهش کدورت آب کمک می کند. آشغالگیری در تصفیه آب در سه مرحله اول انجام می شود:

  • دستی
  • مکانیکی
  • زوج توری

تمامی روش های بالا به منظور جلوگیری از ورود هرگونه ماده جامد به آب صورت می گیرد. این آشغال گیرها در بخش های مختلف تصفیه خانه استفاده می شوند. نحوه جمع آوری آشغال در این آشغال گیر ها نیز متفاوت است. در برخی نیروهای انسانی هستند که آشغال ها را از بین میله ها حمع آوری می کنند. در برخی موارد نیز این فرآیند به کمک نیروهای مکانیکی انجام می گیرد. 

مرحله سوم: تصفیه شیمیایی

از چالش هایی که در تصفیه آب وجود دارد جداسازی جلبک ها و گیاهان در دستگاه های تصفیه می باشد. در تصفیه شیمیایی از برخی مواد شیمیایی استفاده می کنند تا از رشد جلبک ها و گیاهان جلوگیری شود. از جمله این مواد می توان به سولفات مس اشاره کرد. همچنین می توان از تصفیه بیولوژیکی برای این امر استفاده کرد. دیگر مراحل شیمیایی برای تصفیه آب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- لخته سازی و انعقاد

فرایندهای لخته سازی و انعقاد به منظور حذف رنگ ، کدورت ، جلبک و سایر میکروارگانیسم های موجود در آبهای سطحی انجام می شوند. منعقد کننده های شیمیایی هنگامی که به آب افزوده می شوند، با خنثی نمودن بار الکتریکی ذرات معلق زمینه چسپیدن آنها به یکدیگر و تشکیل لخته ها را می دهند. لخته های تشکیل شده سپس با استفاده از رسوب گذاری و/ یا فیلتراسیون حذف می شوند.

از منعقد کننده های معمول می توان به آلومینیوم سولفات و سولفات آهن (فریک سولفات) اشاره کرد. پس از افزودن منعقدکننده به آب و طی شدن مدت زمان لازم برای تشکیل لخته ها ، محلول به تانک های رسوب گذاری فرستاده می شود.

فرآیند انعقاد و لخته سازی

2- ته نشینی

این مرحله جهت کاهش سرعت جریان آب و کمک به رسوب نمودن جامدات و ذرات معلق در آب با کمک نیروی جاذبه است. رسوبگذاری بعد از مرحله انعقاد و لخته سازی قرار داشته و لخته های تشکیل شده در آن فرآیند در مرحله رسوبگذاری ته نشین می شوند.

مخازن رسوب گذاری معمولا به صورت مستطیلی بوده و نسب طول به عرض آنها بین 2:1 تا 5:1 است. عمق مخزن نیز بین 1.5 تا 2 متر است. ورودی مخزن باید به گونه ای طراحی شود تا جریان ورودی را تا حد ممکن در عرض مخزن پخش نماد و همچنین از جریان یافتن آب جلوگیری نماید ، زیرا در این حالت میزان رسوب گذاری کاهش پیدا می کند. خروجی تانک نیز باید به گونه ای باشد که بتواند تمامی آب تمیز بدست امده را جمع آوری نماید.

فرآیند رسوبگذاری

3- فیلتراسیون

مرحله فیلتراسیون از دیگر مراحل تصفیه آب است که برای جداسازی ذرات جامد معلق، رسوب های باقی مانده از مراحل قبلی و … به کار می رود. در این فرآیند از فیلترهای صفحه ای، ماسه ای، جاذبه سریع و کارتریجی استفاده می شود. فیلتراسیون با ماسه خود دو نوع دارد : 1- آهسته 2- سریع. فیلتراسیون اهسته ماسه یک فرایند بیولوژیکی است درحالیکه فرایند سریع فیزیکی است.

4- هوادهی

هوادهی به منظور حذف ترکیبات فراری مانند کربن دی اکسید ، محصولات جانبی فرایند ضدعفونی کردن، عوامل مزه و بو ورادون استفاده می شود. هوادهی تکنیک ویژه ای است و در همه واحدهای تصفیه آب مورد استفاده قرار نمی گیرد ، علاوه بر این برخی اوقات در مرحله اکسیداسیون به منظور خذف آهن و منگنز از آن بهره می برند. هدف زا این کار نفوذ اکسیژن به درون آب و از حذف کردن گازها و ترکیبات فرار است.

هوادهی در تصفیه آب

5- تصفیه شیمیایی

منظور از تصفیه شیمیایی و معرفی آن به عنوان یکی از مراحل تصفیه آب، استفاده از ترکیبات شیمیایی برای بهبود خواص آب است.

کنترل pH

میزان pH آب باید قبل از توزیع آن اندازه گیری شود ، این عمل به چند دلیل صورت می گیرد :

اطمینان از تطابق با استانداردهای تعریف شده

جلوگیری از خوردگی خطوط لوله و تجهیزات

جهت بهبود کارایی فرآیند ضد عفونی

تسهیل در حذف آهن ، منگنز ، رنگ و کدورت (با استفاده از انعقاد)

حذف سختی آب

بسیاری از آب های سطحی دارای pH اسیدی هستند و فرایند انعقاد نیز اسیدیته را بیشتر می کند. برای افزایش اسیدیته از روش های زیر می توان استفاده کرد :

  • افزودن سدیم هیدروکسید ، کلسیم هیدروکسید و یا سدیم کربنات
  • عبور آب از درون یک بستر قلیایی
  • حذف کربن دی اکسید اضافی با استفاده از هوادهی

در مواردی نیز که نیاز به افزایش اسیدیته (کاهش pH) وجود دارد می توان از اسیدهایی مانند اسید سولفوریک ، اسید کلریدریک ، سدیم هیدروژن سولفات و کربن دی اکسید استفاده نمود.

سایر مراحلی که در آنها از ترکیبات شیمیایی استفاده استفاده می شود عبارتند از:

  • حذف آهن و منگنز
  • حذف بو و مزه
  • از بین بردن نیترات

حذف سختی های آب

 6- ضد عفونی

ضد عفونی یکی از مهمترین مراحل تصفیه آب است . آلودگی با فاضلاب انسانی و مدفوع حیوانات بیشترین خطری است که سلامت آبهای سطحی را تهدید می کند ، زیرا برای انسان خطرات بسیاری دارد. دلیل این امر امکان وجود میکروارگانیسم های به وجود آورنده بیماری های واگیردار در مدفوع حیوانی و انسانی است. آبهای زیر زمین در مقایسه با آبهای سطحی عموما از آلودگی کمتری برخوردار هستن با این حال امکان راه یافتن منابع آلودگی به این منابع نیز وجود دارد. امروزه روش های متنوع فیزیکی و شیمیایی برای ضدعفونی کردن اب وجود دارد که به معرفی معروف ترین ها از هر دسته می پردازیم.

اشعه فرابنفش

ضدعفونی با اشعه فرابنفش روشی است که برای از بین بردن آلودگی های کوچک با شبکه توزیع کوچک و زمان ماند کم استفاده می شود و برای از بین بردن آلودگی های بزرگتر استفاده از کلر مناسب تر است. کیفیت آب به شدت بر میزان کارایی ضدعفونی با اشعه فرابنفش تاثیر گذار است و آب مورد استفاده خصوصا از نظر رنگ و کدورت باید کیفیت خوبی داشته باشد.

کلرزنی

کلر به شکل گاز خالص کلر ، سدیم هیپوکلریت و یا کلسیم هیپوکلریت در آب حل شده و اسید هیپوکلروس (HOCl) و یون هیپوکلریت (OCl) تشکیل می دهد.  

 میزان اثرگذاری کلر در فرآیند ضدعفونی کردن به نوع کلر ، غلظت و زمان تماس آن وابسته است. اسید هیپوکلروس نسبت به یون هیوپوکلریت قدرت ضدعفونی کنندگی بالاتری دارد. به توصیه سازمان بهداشت جهانی برای اثرگذاری بیشتر باید pH آب زیر 8 و زمان تماس بیشتر از 30 دقیقه باشد و میزان کلر ازاد باقیمانده بین 0.2 تا 0.5 میلی گرم در لیتر باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *