هوای مرطوب در محل زندگی ما علاوه بر ایجاد احساس گرما، آسیب های فراوانی را به دنبال دارد. از مشکلاتی که سلامتی ما را در مواجهه با هوای بسیار مرطوب تهدید می کند می توان به خستگی، سردرد، گرمازدگی، بد خوابی، خطرات آفات و حشرات، کپک، آلرژی، تشدید آسم، افزایش فشار خون و مشکلات تنفسی اشاره کرد. همچنین آسیب دیدن لوازم الکترونیکی، درب و پنجره، رنگ و کاغذ دیواری ها از دیگر معضلات رطوبت مازاد به شمار می آید. به همین منظور ما برای بهبود سلامتی و افزایش کیفیت زندگی به حذف این رطوبت مازاد نیازمندیم. انواع رطوبت گیر را می توان بر اساس کاربرد و محل استفاده تقسیم بندی کرد که در ادامه آنها را بررسی می کنیم.
رطوبت گیر چیست؟
به طور کلی این تجهیزات رطوبت اضافی را از هوا خارج و آن را کاهش می دهند. معمولا از آنها برای کنترل رطوبت نسبی، از بین بردن کپک و جلوگیری از رشد آنها، کاهش خوردگی و بهبود کیفیت زندگی استفاده می کنند.
چه زمانی به رطوبت گیر نیاز داریم؟
در زمان مواجهه با کپک ها روی دیوار ها، سقف ها، لباس ها و مبلمان یا افزایش علائم آلرژی مانند سرفه یا آبریزش بینی در بین افراد یا افزایش آفات و حشرات موزی در خانه ها باید از آنها استفاده کرد.
انواع روش های رطوبت زدایی:
رطوبت مازاد در محیط را برای بهبود کیفیت زندگی و سلامتی خود باید حذف کنیم. برای این منظور روش های متنوعی وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی می کنیم.
رطوبت زدایی تراکم حرارتی:
این روش به کشیدن هوا در سطح سرد وابسته است. از آنجایی که فشار بخار اشباع آب با کاهش دما، کاهش می یابد، آب موجود در هوا در سطح متراکم می شود و آب را از هوا جدا می کند.
رطوبت زدایی جذبی/خشک کننده:
در این فرایند از یک ماده ی جاذب رطوبت مخصوص، به نام خشک کن استفاده می شود که در معرض هوا قرار می گیرد. در ادامه مواد اشباع شده از رطوبت به مکان دیگری منتقل می شود. ماده ی خشک کن را می توان روی یک تسمه یا سایر وسایل حمل و نقل روی یک چرخه به کار برد. این نوع که بر اساس اصل جذب است، برای سطوح با رطوبت بالا و دمای پایین مناسب است.
آنها در بخش های مختلف صنعت مورد استفاده قرار می گیرند تا رطوبت زیر 35 درصد به دست آید. رطوبت گیرهای خشک کننده معمولا سبک تر و بی صدا تر هستند؛ همچنین می توانند در دماهای پایین تر کار کنند. البته می توان دلیل پذیرش محدود رطوبت زدایی ماده خشک را هزینه های اولیه نصب، عدم درک مزایا و عدم آگاهی از فناوری دانست.
رطوبت زدایی غشا:
رطوبت زدایی غشا می تواند باعث حذف بخار آب، بدون میعان شود. این روش از انرژی مورد نیاز با آنتالپی تبخیر جلوگیری می کند و راندمان بالایی را برای سیستم هایی که به خوبی طراحی شدند، ارائه می دهد.
انواع رطوبت گیر بر اساس کاربرد:
دو نوع اصلی رطوبت گیر شامل مبرد و خشک کننده است؛ تفاوت این دو در روش حذف رطوبت از هوای اطراف است.
رطوبت گیر مبرد:
زمانی که رطوبت مطلق به یک سطح خنک برخورد می کند، آب متراکم می شود. رطوبت سازهای مبرد از صفحه فلزی خنک شده یا سیم پیچ تبخیر کننده برای جمع آوری میعان استفاده می کنند. این نوع از یک چرخه ی تبرید برای جمع آوری آب استفاده می کند و به عنوان میعانات نیز شناخته می شود. آنها در دستیابی به نقطه شبنم در شرایطی که هوای اتاق 10 درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد، موثر هستند. برخی از تولیدکنندگان از فیلترهای اسمز معکوس برای تبدیل میعانات به آب آشامیدنی استفاده می کند.
این نوع برای آب و هوای گرم و فصول گرم و مرطوب مناسب است. در واقع این نوع از یخچال استفاده می کند و هوای گرم و مرطوب را به داخل کشیده و آن را خنک می کند. سپس رطوبت در مخزن موجود جمع و متراکم می شود و هوای گرم و خشک را مجدد به اتاق بر می گرداند. به این نوع، رطوبت گیر کمپرسور نیز می گویند که در ادامه انواع آن را بررسی می کنیم.
انواع رطوبت گیر کمپرسور:
در ادامه برخی از انواع این نوع را بررسی می کنیم.
تبرید (برقی):
رطوبت گیرهای برقی سردخانه از رایج ترین انواع این نوع رطوبت گیر هستند که با کشیدن هوای مرطوب روی یک اواپراتور یخچال دار با یک فن کار می کنند. در این نوع کویل، اواپراتور آب را متراکم و سپس هوا را توسط کندانسور گرم می کند. هوای گرم و بدون رطوبت به داخل اتاق رها می شود.
تهویه مطبوع معمولی:
شبیه نوع برقی است و به خنک کردن هوا کمک می کند. در این نوع، هوا از روی کویل های اواپراتور سرد عبور و مستقیما وارد اتاق می شوند. اما در این نوع، هوا مجدد با عبور از کندانسور دوباره گرم نمی شود.
رطوبت گیر ترموالکتریک:
این نوع از پمپ باد یا حرارتی برای خنک کردن سطح و متراکم کردن بخار آب از هوا استفاده می کنند. طراحی آن ساده تر و نسبت به سایر انواع کم صدا تر است. با این حال به دلیل ضریب عملکرد نسبتا ضعیف، برای رطوبت گیرهای کوچک استفاده می شود.
رطوبت گیر پمپ باد:
این نوع به طور گسترده برای خشک کردن محصولات صنعتی و حفاظت از محصولات استفاده می شود. در واقع با گرم کردن هوای مرطوب روی اواپراتور سیستم تبرید کار می کنند.
رطوبت گیر خشک کننده:
در این نوع، چرخی شامل مواد خشک کننده به آرامی می چرخد و هوای مرطوب عبوری را جمع آوری می کند و با عبور از جریان هوای گرم، آن را حذف می کند. این نوع در کاربردهایی با نقطه شبنم پایین تر کار می کنند و برای رطوبت کم طراحی شدند. به همین دلیل برای کاربردهایی از جمله اتاق استخر با رطوبت بالا مناسب نیستند.
این نوع را به نام رطوبت گیرهای جذبی نیز می شناسند و رطوبت را با مواد آبدوست مانند سیلیکاژل پیوند می دهد. مدل های ارزان قیمت خانگی حاوی کارتریج، ژل یا پودر مواد آب دوست یکبار مصرف هستند. البته واحدهای تجاری بزرگ، مواد جاذب را با استفاده از هوای گرم بازسازی می کنند. رطوبت گیر خشک کننده برای محیط های سرد و مرطوب مناسب است. البته یک نوع جدیدتر نیز در حال توسعه و ظهور است که آب را به جای مایع به صورت بخار دفع می کند. هدف این فناوری دستیابی به سیستم هایی با اندازه کوچک تر و عملکرد بهتر است.
انواع مواد رطوبت گیر:
ماده ی خشک کن ماده ای است که می تواند مقدار زیادی رطوبت را به خود جذب کند. این نوع مواد، در واقع ترکیباتی هستند که رطوبت را در خود به دام می اندازند و از محیط پیرامون خود در برابر مضرات ناشی از رطوبت مازاد، جلوگیری می کنند. یکی از این ترکیبات سیلیکاژل است که قدرت بسیاری در جذب رطوبت دارد و در صنایع غذایی و دارویی به وفور یافت می شود. در انواع آبی، نارنجی و بی رنگ وجود دارد. برای خرید سیلیکاژل در دو گرید صنعتی و خوراکی با کارشناسان ما در واحد فروش تماس حاصل فرمایید.
رطوبت گیر غشای یونی:
در این فناوری یک غشای یونی می تواند برای انتقال رطوبت به داخل یا خارج از یک محفظه ی مهر و موم شده با استفاده از واکنش های شیمیایی به جای تراکم یا مواد انتخابی استفاده شود. این سیستم ها از الکترود ها و غشاهای رسانای پروتون برای حذف بخار آب توسط الکترولیز استفاده می کنند. این روش قدرت کم و حالت پایدار را برای مناطق بسته که نگهداری طولانی مدت آنها دشوار است، فراهم می کند.
این روش به تعمیر و نگهداری نیاز ندارد. همچنین از انرژی الکتریکی بسیار کم برای عملکرد استفاده می کند. بی صدا و قابل استفاده برای مدت زمان طولانی است. این نوع را برای حفاظت از قطعات حساس الکتریکی، تجهیزات پزشکی، نمونه های موزه یا دستگاه های علمی در برابر محیط های مرطوب استفاده می کنند.
انواع رطوبت گیر بر اساس محل مورد استفاده:
بسته به نیاز افراد در انواع مسکونی، تجاری و صنعتی موجودند.
رطوبت گیر خانگی:
این نوع قابل حمل و مستقل است و با ولتاژ 115 ولت کار می کند؛ همچنین از پلاستیک های سبک وزن ساخته شده است. این دستگاه ها معمولا در زیر زمین ها استفاده می شوند و در فروشگاه های بزرگ می توان آنها را یافت.
دستگاه رطوبت گیر خانگی ارزان، کوچک، قابل حمل و بی صدا است و برای فضاهای کوچک طراحی شده است.
رطوبت گیر های تجاری و صنعتی:
این دستگاه ها به صورت دائمی و با کانال کشی نصب می شوند. انواع رطوبت گیر صنعتی برای کار بر روی ولتاژ تجاری و برق چند فاز طراحی و از فولاد گالوانیله شده سنگین، مس و آلومینیوم ساخته شدند. انواع بزرگ در ساختمان های تجاری مانند پیست های یخ سرپوشیده، استخرهای شنا و کارخانه ای تولیدی یا انبار ها استفاده می شوند.
کاربردهای انواع رطوبت گیر:
همانطور که پیشتر اشاره شد، رطوبت مازاد در خانه ها و ادارات باعث بروز مشکلات سلامتی و در صنایع باعث ایجاد کپک ها و آفات مختلف می شود. از این تجهیزات در اتاق های استخر، باشگاه های ورزشی، کشاورزی، انبار، صنایع غذایی، دارویی، تصفیه خانه های آب شیرین و فاضلاب، چاپ و هر جایی که کنترل رطوبت نسبی مهم باشد، استفاده می کنند. همچنین در اتاق تجهیزات، سردخانه ها، موزه ها و اتاق های آرشیو می توان از آنها بهره برد.
از آنها در اتاقک های آب و هوایی صنعتی برای کاهش رطوبت نسبی و نقطه شبنم استفاده می کنند. همچنین در تصفیه خانه های فاضلاب و آب شیرین برای جلوگیری از رشد کپک ها و غیره از آنها بهره می برند.
کاربرد انواع رطوبت گیر خانگی:
رطوبت نسبی در محل زندگی انسان ها باید بین 30 تا 50 درصد باشد. رطوبت زدایی در ساختمان ها می تواند موارد زیر را کنترل کند:
- کنترل تجمع بیش از حد تعریق که نمی تواند در هوای اشباع، تبخیر شود
- چکه میعانات از لوله های آب سرد
- تاب داشتن و چسباندن مبلمان و درب ها
- ایجاد کپک در پارچه ها، کتاب و اثاثیه
همچنین بید لباس، سوسک، شپش چوب، حشرات مزاحم، گرد و غبار ها در محیط های مرطوب ایجاد می شوند، که از دلایل استفاده از این تجهیزات در خانه هاست.
مزایا:
از مزایای این تجهیزات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از رشد کپک ها: هر چه رطوبت محیط کمتر باشد، رشد کپک ها محدود تر می شود.
- کنترل آلرژی: علاوه بر کپک ها، کنه های گرد و غبار در محیط های مرطوب رشد می کنند، که محرک آلرژی هستند. با کاهش رطوبت می توان کنه های گرد و غبار و علائم آلرژی مانند خارش چشم، آبریزش بینی، گلودرد، عطسه و درد قفسه سینه را کاهش دارد.
- کنترل آسم: تنفس هوای مرطوب برای مبتلایان به آسم دشوار است. با کاهش رطوبت می توان تنفس را برای این بیماران راحت تر کرد.
- جلوگیری از رشد آفات: حشرات موزی و مزاحم در محیط های مرطوبت حضور پر رنگ تری دارند.
پس می توان گفت این تجهیزات فواید بسیاری در بهبود کیفیت زندگی و سلامتی انسان ها دارند.
خرید رطوبت گیر:
برای خرید این تجهیزات باید موارد بسیاری را در نظر گرفت. برای مثال آب و هوای محل زندگی بسیار حائز اهمیت است. به طور مثال مناطق خنک و معتدل به رطوبت گیر خشک کننده و آب و هوای گرم و مرطوب به رطوبت گیر مبرد نیازمندند.
اکثر آنها قابل حمل و مجهز به یک مخزن جمع آوری میعانات هستند. معمولا با یک سنسور تشخیص می دهند که چه زمانی مخزن جمع آوری پر است، تا دستگاه را خاموش و از سرریز آن جلوگیری کنند. در یک محیط گرم و مرطوب، این مخزن ها در عرض 8 تا 12 ساعت پر می شوند و باید آن را به صورت دستی تخلیه و در روز چند بار تعویض کرد. پس لازم است از مخزنی با حجم حداقل 4 لیتر را در نظر بگیرید، تا مدام آن را خالی نکنید. از دیگر موارد مهم، بازده انرژی بالا برای کاهش هزینه های جاری است. قیمت انواع رطوبت گیر با توجه به کاربرد و محل استفاده آن متفاوت است.
نگهداری دستگاه:
اگر آب میعانات به طور خودکار مدیریت شوند، بیشتر دستگاه ها به تعمیر و نگهداری بسیار کمی نیاز دارند. به دلیل حجم جریان هوا از طریق دستگاه، تجمع گرد و غبار باید حذف شود، تا مانع جریان هوا نشود. همچنین اگر به طور منظم و مکرر تمیزکاری انجام شود، از رشد میکروبی جلوگیری می شود.
جمع بندی:
رطوبت اضافی در محیط اطراف می تواند زندگی ما را مختل کند به همین دلیل از تجهیزاتی تحت عنوان رطوبت گیر بهره می برند. آنها در انواع مختلف برای کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند.
سوالات متداول
آیا آب خروجی از رطوبت گیر تمیز است؟
این آب نسبتا تمیز است؛ اما برای نوشیدن مناسب نیست. همچنین برای گل و گیاه های تزئینی مناسب است، اما برای سبزیجات خوراکی مناسب نیست. این آب حاوی فلزات کمیاب از مبدل حرارتی مانند مس، آلومینیوم، روی با فولاد گالوانیزه است و بلع آن می تواند خطرناک باشد.
رطوبت گیر و تهویه مطبوع چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
هر دو آنها رطوبت را از هوا می گیرند و از نظر اصولی و فنی به طور یکسان عمل می کنند. اما تهویه مطبوع رطوبتی را که از هوا می گیرد را به خارج از اتاق هدایت می کند؛ در حالی که رطوبت گیر آن را به اتاق بر می گرداند.
پودر رطوبت گیر چیست؟
پودر تالک یکی از پودرهایی است که می تواند رطوبت محیط را به خود جذب کند.
پد رطوبت گیر چیست؟
این پد ها در سایز های متنوع برای جذب رطوبت مازاد محیط در دسترس هستند. آنها به بهبود کیفیت زندگی و سلامتی انسان ها کمک می کنند.
رطوبت گیر طبیعی چیست؟
یکی از انواع رطوبت گیرهای طبیعی، جوش شیرین است یا همان بی کربنات سدیم است که بسیار هم موثر است.