گوگرد چیست ؟ | کود گوگرد | انواع گوگرد کشاورزی

گوگرد چیست؟ از عنصر گوگرد یا سولفور در کشاورزی بیشتر برای اصلاح خاک استفاده می شود و یکی از مواد مغذی مهم برای تولید محصولات غذایی می باشد. دانه ها، میوه ها، سبزیجات و محصولات زراعی برای حفظ رشد به آن نیاز دارند. در سال های اخیر به دلیل استفاده بیشتر از سوخت های با میزان گوگرد کم، کاهش چشمگیری در رسوب جوی آن رخ داده است. این تغییر در کشاورزی تأثیر مهمی داشته است، زیرا گیاهان زراعی جهت تأمین آن برای سنتز پروتئین ها، تعدادی از ویتامین ها و کوفاکتورها به وجود این عنصر در خاک نیاز دارند. در ادامه این مقاله به بررسی نقش گوگرد  در کشاورزی و گیاهان، انواع شکل های گرانول، مایع و عنصری آن، راههای تشخیص علائم کمبود، و روش های مصرف آنها پرداخته شده است.

آشنایی بیشتر با این عنصر

این عنصر با نماد S متعلق به خانواده ی اکسیژن ( گروه 16 ام جدول تناوبی) می باشد.

کاربرد عمده ی این ماده برای تولید اسید سولفوریک می باشد. در آب نامحلول است اما در کربن دی سولفید و تا حدی کمتر در سایر حلال های ارگانیک غیر قطبی مانند بنزن و تولوئن محلول است.

گوگرد در خاک

سولفور در خاک بیشتر در بخش آلی آن یافت می شود. از آنجا که، با این شکل در دسترس گیاهان نیست. برای اینکه در دسترس گیاهان قرار گیرد ، ابتدا باید از ماده آلی آزاد شود و روند معدنی شدن را طی کند. فرآیند معدنی شدن نتیجه فعالیت میکروبی است. در این فرایند که توسط میکروارگانیسم ­های خاک انجام می­ شود S به سولفات (-SO42)  قابل استفاده برای گیاهان تبدیل می شود. این فرایند تحت تأثیر نسبت کربن به سولفور، دما و رطوبت است.

Sulfur در گیاه

گوگرد در گیاه متحرک نیست، بنابراین تأمین مداوم آن از ظهور تا بلوغ محصول لازم است. کمبود این عنصر در هر مرحله از رشد می تواند منجر به کاهش بازده شود. به طور کلی نیاز گیاهان به آن تقریباً برابر با یک دهم میزان نیتروژن (N) مورد استفاده می­ باشد.

کمبود سولفور باعث کاهش شدید کارایی نیتروژن و محدود کردن سنتز پروتئین می شود. کلزا و یونجه نمونه هایی از محصولاتی هستند که از S زیاد استفاده می کنند بنابراین تعادل صحیح مواد مغذی به ویژه برای محصولات دارای نیاز بالای سولفور مانند کلزا و یونجه بسیار مهم است. سولفور موجود در محلول خاک برای گیاهان تنها به شکل سولفات قابل جذب است.

نقش آن در گیاه

• تشکیل کلروفیل که باعث فتوسنتز می شود و از طریق آن گیاهان نشاسته، قند، روغن، چربی ها، ویتامین ها و ترکیبات دیگر تولید می‌کنند.
• تولید پروتئین، S تشکیل دهنده سه اسید آمینه (سیستئین ، سیستین و متیونین) است که بلوک های اصلی پروتئین هستند. حدود 90 درصد از سولفور گیاه در این اسیدهای آمینه وجود دارد.
• سنتز روغن، به همین دلیل مقدار کافی آن برای دانه های روغنی بسیار مهم است.
• فعال سازی آنزیم ها، که به واکنش­های بیوشیمیایی موجود در گیاه کمک می کند.
• کیفیت و بازده محصول را بهبود می بخشد

روش­ های تشخیص کمبود در خاک و گیاه

• تجزیه و تحلیل خاک: تعدادی از روش­های شیمیایی برای تخمین وضعیت گوگرد یا سولفور موجود در خاک­ها تهیه و آزمایش شده اند. متداول‌ترین روش در هند و برخی مناطق دیگر استخراج سولفور خاک با محلول CaCl2 15/0 درصد است. خاک­های حاوی کمتر از 10 پی پی ام سولفور با این روش را دارای کمبود می دانند.
• تجزیه و تحلیل گیاهان: تجزیه و تحلیل گیاهان با روش­ های استاندارد تحلیلی انجام می شود. به طور معمول برگ گیاهان غلات حاوی کمتر از 2/0 درصد گوگرد دارای کمبود می ­باشند که برای رشد بهینه و تولید محصول به کاربرد آن نیاز دارند. غلظت بهینه این عنصر در گیاهان در حال رشد معمولاً برای حبوبات نسبت به غلات بیشتر است.

علائم کمبود در گیاهان

هرگاه وضعیت گوگرد در گیاهان در حال رشد از حد بحرانی لازم پایین بیاید ، علائم بصری کمبود آن در گیاه ظاهر می شود. بروز چنین علائمی نشانگر یک وضعیت جدی است زیرا بازده محصول حتی بدون بروز چنین علائمی کاهش می یابد. و می توان با استفاده از کود گوگرد گرانول، پودری و یا مایع این علائم را تا حدودی رفع نمود.

علائم کمبود این عنصر شبیه کمبود نیتروژن برگها به رنگ زرد کمرنگ یا سبز روشن می شوند. برخلاف نیتروژن، علائم کمبود سولفور ابتدا روی برگهای جوان ظاهر می شود و حتی پس از کاربرد نیتروژن این علائم همچنان ادامه دارد. در پنبه ، تنباکو و مرکبات ، ابتدا برخی از برگهای مسن تحت تأثیر قرار می گیرند.

گیاهانی که کمبود گوگرد دارند، اغلب کوچک و بصورت صاف با ساقه های کوتاه و باریک هستند در غلات رشد کم به گونه­ ای که بلوغ به تاخیر می افتد ، گره­ زایی در حبوبات ممکن است ضعیف باشد که به دنبال آن از تثبیت نیتروژن کاسته می­ شود. میوه درختان اغلب به طور کامل رشد نمی ­کنند و به رنگ سبز روشن باقی می مانند.

انواع کود سولفور

از نظر تاريخي محصولات زراعي گوگرد خود را از طريق گاز SO2 از فرآيندهاي صنعتي كه به مقدار زيادي وارد چرخه سولفور مي شوند از محيط زيست گرفتند. امروزه محصولات زراعی به مقدار کافی S از جو دریافت نمی کنند. این عنصر در کودهای معدنی به شکل کود گوگرد گرانول (سولفات) است. سولفات حاصل از کود به عنوان ماده مغذی به راحتی و بلافاصله توسط گیاهان جذب می شود. سولفات در خاک بسیار متحرک است و به سرعت به ریشه گیاه می رسد. استفاده از کود گوگرد گرانول عنصری در مراحل اولیه و در طول رشد گیاه، آن را برای ترکیب با سایر کودها، به ویژه ازت، مناسب می کند تا این عنصر بتواند، با استفاده از میکروبهای خاک به سولفات تبدیل شود و این امر به زمان نیاز دارد. گوگرد عنصری نیز دارای یک خاصیت اسیدی کننده قوی است.

اکثر این کودها به طور کلی می توانند به چهار گروه تقسیم شوند:

•  سولفاته
•  کود گوگرد گرانول عنصری
•  ترکیبی از سولفات و گوگرد عنصری
• کودهای مایع (تیوسولفات آمونیوم ، تیوسولفات پتاسیم و تیوسولفات کلسیم مشهورترین آنها هستند)

گوگرد عنصری (0-0-0-90 تا 99)

شکل این کود گرانول و یا پودری و دارای 90 تا 99 درصد به شکل عنصری هستند. کود گوگردی عنصری برای خاکهایی که از نظر این عنصر کمبود دارند، بلافاصله مؤثر نیست، اما ممکن است بخش مفیدی از یک برنامه طولانی مدت مدیریتی از این کود را برای خاکهای دارای کمبود جبران کند. کود گوگرد عنصری به طور مستقیم توسط گیاهان قابل استفاده نیست. ابتدا باید توسط میکروارگانیسم های خاک به سولفات(SO4-2) قابل استفاده گیاهان تبدیل شود.

 آمونیوم سولفات

سولفات آمونیوم را می توان با سایر کودهای گرانوله مخلوط کرد ، اما باید مراقب باشید تا طبیعت فیزیکی سولفات آمونیوم باعث شود که این ترکیب یکنواخت باقی بماند.

پتاسیم سولفات

فرمول کودی 0-0-50-18 و فرمولاسیون های دیگر برای این کود موجود است . این کود برای محصولات حبوباتی و یونجه ، که در آن هم پتاسیم و سولفور لازم است مناسب می باشد.

سوپر فسفات ساده (SSP)

 کود سوپر فسفات ساده حاوی 8/8 درصد فسفر، 11 درصد S و 19 درصد Ca  و به صورت کود گرانوله می­ باشد که می­ توان در همه بخش ­های زراعی از آن استفاده کرد. این کود با سایر کودها به جزء کودهای اوره و دی آمونیوم فسفات قابل ترکیب می­ باشد. همچنین بدون داشتن رطوبت به راحتی برای مدت طولانی قابل ذخیره است. وجود سولفور و کلسیم در این کود می­تواند به حفط ساختار خاک کمک کند.

آمونیوم تیوسولفات

به دلیل حلالیت و سازگاری با یون های مختلف منبع مهمی از سولفور برای استفاده در کودهای مایع است. آمونیوم تیوسولفات با درجه کود در فرم تجاری خود در محلول آبی 60 درصد با تجزیه و تحلیل (12-0-0-26) قرار دارد. این کود به هر نسبت با محلول ها یا سوسپانسیون های حاوی فسفات خنثی تا کمی اسیدی همچنین با محلول های آمونیاک مایع سازگار است. بنابراین ، طیف گسترده ای از فرمولاسیون N-S ، N-P-S و N-P-K-S با استفاده از این ماده امکان پذیر است. آمونیوم تیوسولفات را می‌توان مستقیماً با استفاده از آبیاری قطره ای ، آبپاش یا آبیاری سطحی استفاده کرد.

تیوسولفات پتاسیم و کلسیم

این ترکیب برای محصولات زراعی و موقعیت­ هایی که علاوه بر کود گوگرد به پتاسیم و کلسیم نیاز دارند بکار می­ رود، این کودها همچنین به خوبی با روش های مورد استفاده از محلول های کود سازگار هستند. این کودهای به صورت مایع واضح که برای کاربردهای مستقیم یا مخلوط کردن مناسب می باشند.

سولفات آمونیوم فسفات

متداول ترین درجه آنالیز سولفات آمونیوم فسفات 16-20- 0-14 است که این ترکیب 16 درصد S دارد. این کود گوگردی از حدود 40 درصد مونوامونیوم فسفات و 60 درصد سولفات آمونیوم تشکیل شده است. سایر محصولات این نوع شامل 13-39-0-20S ، 19-9-0-20 S و 23-20-0-7S می باشد. دومی حاوی مقداری اوره است. آنها در چند فرایند، از جمله واکنش مخلوطی از اسید فسفریک و اسید سولفوریک با آمونیاک، ساخته شده است. استفاده مستقیم از 16-20-0-14S برای محصولات علوفه، به ویژه حبوبات ، در بسیاری از کشورها انجام می شود. همچنین برای برنامه های ردیف روی دانه های کوچک کلزا محبوب است.

جهت اطلاع از قیمت کود گوگرد گرانول و پودری و سایر کودهای شیمیایی با ما در ارتباط باشید.

 منابع:

https://books.google.com/books/sulphur in plants

https://www.saskatchewan.ca/business/agriculture-natural-resources-and-industry/agribusiness-farmers-and-ranchers/crops-and-irrigation/soils-fertility-and-nutrients/sulphur-fertilization-in-crop-production

http://polysulphate.com/sulphur-in-soil-and-in-the-plant/

https://www.smart-fertilizer.com/articles/sulfur

Michael A. Kertesz, Pascal Mirleau, The role of soil microbes in plant sulphur nutrition, Journal of Experimental Botany, Volume 55, Issue 404, August 2004, Pages 1939–1945,