کوددهی زعفران | شرایط لازم برای کشت زعفران

زعفران گرانترین ادویه در جهان است. نام علمی این گیاه Crocus sativus L متعلق به خانواده Iridaceae می باشد. این محصول یک گیاه علفی چند ساله است. و دارای خواصی از جمله  ضد افسردگی ، ضد اسپاسم ، ضد سرطان است، و همچنین به عنوان داروی گیاهی برای درمان عفونت های تنفسی مانند سرفه ، سرماخوردگی و آسم مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده کاربردهای بسیاری در صنایع مانند لوازم آرایشی ، عطر و همچنین در رنگهای نساجی دارد. با ما همراه باشید تا با شرایط آب، هوا و خاک برای کشت زعفران و همچنین شرایط کوددهی مناسب این گیاه بیشتر آشنا شوید.

شرایط کشت زعفران

این گیاه به عنوان یکی از محصولات با قیمت بالا دارای شرایط ویژه ای برای کاشت، داشت و برداشت می باشد. که در ادامه به برسی شرایط لازم برای کاشت و داشت این محصول پرداخته شده است.

شرایط آب و هوای برای کشت

کشت زعفران در شرایط آب و هوای خشک و نیمه گرمسیری بیشترین عملکرد را دارد. اما در مناطقی با آب و هوای نیمه معتدل که دارای زمستان های معتدل و تابستان های گرم می باشد نیز رشد مناسبی دارد.

نحوه آبیاری

بدلیل نیاز آبی کم، این گیاه می توانند به راحتی در مناطق خشک و کم آب رشد کند. زمان نیاز به آب در این گیاه از اواخر شهریور ماه شروع و تا اوایل آبان ماه ادامه دارد. فاصله بین آبیاری اول و دوم باید حدود 2 تا 3 هفته باشد. آبیاری دوم بعد از برداشت کامل گل باید انجام شود. سپس مرحله بعدی آبیاری یا به عبارتی آبیاری سوم بعد از سپری شدن فصل زمستان و انجام دادن وجین و پخش کود شیمیایی باید انجام شود. در این مرحله فاصله هر آبیاری 15 تا 20 روز می باشد.

شرایط خاک مورد نیاز برای کشت زعفران

از آنجا که پیاز این گیاه مدت 8 تا 9 سال توانایی رشد و ماندگاری در زمین را دارد. بنابراین شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک بر رشد زعفران تاثیر مهمی دارد. از جمله این شرایط عبارتند از :

• PH خاک: مقدار PH مناسب خاک برای کاشت این محصول بین 7 تا 8 می باشد.
• ECخاک : میزان EC خاک و آب برای کاشت این محصول نباید از 4 دسی زیمنس بر متر بیشتر شود. زیرا باعث شوری خاک و بدنبال آن کاهش عملکرد می شود.
• بافت خاک: این گیاه برای رشد مناسب به بافت لومی و رسی شنی (بافت متوسط تا نیمه سنگین) با زهکشی مناسب و بدون قلوه سنگ نیاز دارد.
• مواد آلی : با توجه به اثراتی که این ترکیبات بر خصوصیات فیزیکی خاک دارند، باعث بهبود زهکشی و کاهش آبشویی عناصر از خاک می شوند. و بدنبال آن عملکرد افزایش می یابد.
• میزان پتاسیم قابل تبادل: بالا بودن این خصیصه باعث کاهش شوری از طریق حذف سدیم از سطوح نبادلی در خاک می شود.
• میزان ازت معدنی و فسفر قابل جذب: همچنین حد مطلوب این عناصر در خاک بر میزان تولیدات این گیاه تاثیر مستقیم دارد.

توصیه کودی برای کشت زعفران

به دلیل پایین بودن مقدار مواد آلی در خاک های اکثر نقاط ایران، جهت بالابردن میزان مواد آلی خاک تا حدود 2 درصد برای کشت زعفران باید در مرحله آماده سازی زمین باید از کودهای حیوانی پوسیده  (اصطلاحا کمپوست شده) به میزان 20 تن در هکتار استفاده نمود.سپس به کمک گاوآهن برگرداندار این کودها تا عمق ریشه حدود 30 سانتی متری سطح بخوبی با خاک مخلوط نمود تا گیاه بتواند در مرحله رشد و نیاز از آن استفاده کند.

همچنین همراه با کودهای آلی در محله آمادده سازی زمین باید از کودهای فسفاته و پتاسه به دلیل حلالیت پایین و تحرک کم، استفاده کرد.

میزان مصرف کودهای ازته، فسفره و پتاسه

میزان کود فسفر و پتاس مورد استفاده بسته به مقدار قابل دسترس این عناصر در خاک می توان متغیر باشد. این مقدار را می توان توسط آنالیز خاک مشخص نمود. اما بصورت عمومی و با توجه به مصرف این کودها در سالهای گذشته می توان میزان 100 تا 150 کیلوگرم در هکتار از کود فسفاته (سوپر فسفات تریپل) و میزان 150 تا 200 کیلو گرم در هکتار کود سولفات پتاسیم قبل از کشت استفاده کرد.

استفاده از کودهای ازته برای این محصول باید به صورت سرک باشد. به گونه ای که باید میزان یک دوم مقدار مورد نظر در زمان قبل از آبیاری اول و مقدار باقی مانده را بعد از یخبندان زمستان مصرف نمود.

از آنجا که زعفران در ماههای بهمن و اسفند نیاز بالای به مواد غذایی (عناصر غذایی) جهت رشد و بدنبال آن ریشه زایی دارد. استفاده از کود کامل NPK به صورت محلول پاشی به افزایش عملکرد و گل دهی گیاه کمک می کند. همچنین باید توجه نمود که در این ماهها بدلیل اینکه گیاه ریشه کافی برای جذب عناصر مورد نیاز از خاک را ندارد بنابراین کوددهی به روش محلول پاشی که در آن جذب عناصر از طریق برگ صورت می گیرد عملکرد را افزایش می دهد.

آفات و بیماری ها کشت زعفران

ازجمله آفات و بیماری های که می تواند به کشت این محصول آسیب وارد کند و باعث کاهش عملکرد و حتی در موارد شدید باعث از بین رفتن کل محصول شود در زیر آورده شده است.

آفات

جوندگان : در طول فصل زمستان زمانی که درجه حرارت به صفر و یا پایین تر می رسد جوندگانی مانند موش ها، خرگوش و جوجه تیغی برای تامین غذا از برگهای این گیاه استفاده می کنند.

اثراتی که این جوندگان می توان داشته باشند در تصویر زیر آورده شده است.

کنه پیاز زعفران ( Rhizoglyphus robini) :

مشخصات این آفت :

طول بدن آن 0.6-0.8 میلی متر است و علاوه بر زعفران در گیاهان دیگری ازجمله سیر ، هویج ، سیب زمینی ، پیاز و… مشاهده می شود. به طور متوسط مدت زمان چرخه زندگی (تخم تا بزرگسال) در این این آفت در زعفران: 13-14 روز است. این آفت در طی یک سال 15 نسل دارد. چرخه زندگی کنه های نر در این گیاه: 80 روز و در ماده ها 60 روز می باشد.

در صورت مشاهده این موجودات برای جلوگیری از صدمات آنها می توان از جونده کش های معتبر در بازار استفاده نمود.

علائم این آفت

آنها از طریق ایجاد زخم، به پیازه گیاه زعفران حمله می کنند. و با ایجاد حفرهای در پیازها شروع به تولید مثل در آن می کنند.

گیاهان آلوده دارای برگهای کوتاهتر و باریک به رنگ زرد می باشند.

راههای جلوگیری

• طی فصل تابستان زعفران را آبیاری نکنید.
• کنترل علفهای هرز باید با احتیاط انجام شود.
• پیازهای سالم را برای کاشت انتخاب کنید.
• قبل از کاشت ، پیازه را با قارچ کش تلقیح نمایید.
• عمق کاشت بیش از 12 سانتیمتر می تواند به جلوگیری از این آفت کمک کند.

حشرات مضر

تریپس یک حشره بالغ است که روی برگ گیاهان میزبان مانند زعفران زندگی می کنند. و 80-100 تخم را درون بافتهای گیاهی قرار می دهد که بعد از 4 روز از تخم خارج شده و تا بلوغ در خاک باقی می مانند.

علائم تریپس: لکه های سفید و زرد روی برگهای زعفران می باشد.

بیماری ها

از جمله بیمارهای که می تواند توسط باکتری و قارچ های بیماری زا در زعفران ایجاد شود می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• پوسیدگی بنه
• قارپ رایزوکتونیا
• بیماری زردی
• بیماری سیاهک

باکتری و قارچ های بیماری زا شامل:

• Rhizoctonia  ( رایزوکتونیا )
• Aspergillus ( آسپرژیلوس )
• Fusarium ( فوزاریوم )

جهت رفع این بیماری ها می توان از قارچ کش و سایر سموم استفاده نمود.

منابع:

https://www.uvm.edu/~saffron/Resources/Presentations/SaffronPests-ArashG.pdf

https://www.sativus.com/en/saffron/the-saffron-cultivation/

جهت خرید انواع مواد شیمیایی و خرید کود شیمیایی با ما در مبتکران شیمی در ارتباط باشید.