پتاسیم سیترات

قرص پتاسیم سیترات یکی از ترکیبات پرکاربرد پتاسیم در حوزه ی پزشکی  است. پتاسیم یک ماده ی معدنی است که در بسیاری از غذاها یافت می شود  و در بدن انسان نیز در انجام کارهای حیاتی بخصوص عمل تپیدن قلب نقشی کلیدی ایفا می کند. (فرمول پتاسیم سیترات C6H5O7. 3Na or Na3C6H5O7) که از آن عموما به منظور درمان سنگ کلیه استفاده می شود. اما اگر که دچار دیگر نارسایی های کلیه, عفونت ادرار, دیابت کنترل نشده, زخم معده, بیماری ادینسون, سوختگی شدید یا سایر آسیب هایی بافتی و یا بنابه هر دلیلی دارای میزان زیادی از غلظت پتاسیم در خون خود  هستید, به هیچ نباید از این دارو استفاده کرده و حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

پتاسیم سیترات در درمان سنگ کلیه:

همان طور که گفته شد از پتاسیم سیترات گاهی به منظور درمان عفونت های مثانه و مجاری ادراری استفاده می کنند. این ترکیب زمانی که خورده می شود به سرعت درون بدن انسان جذب شده و به سرعت نیز به صورت ادرار از بدن انسان خارج می شود. سنگ کلیه یکی از چـالشهـاي اورولـوژي اطفـال است. شیوع این مشـکل، 7درصـد سـنگهـاي کلیـه در تمام سنین گزارش شده اسـت، ولـی در منـابع مختلـف، آمارهاي مختلفی ارائه شـده اسـت کـه احتمـالا” تحـت تــاثیر شــرایط محیطــی تغذیــه و ژنتیــک اســت. سنگهاي سیستم ادراري در کودکـان مـی توانـد باعـث عوارضی نظیر انسداد سیستم ادراري، اختلال رشد، عفونــت ادراري و در مــوارد شــدید، آســیب و حتــی نارسایی کلیه گردد.

همچنـین ممکـن اسـت علامتـی از بیماري هاي مهم دیگـر زمینه سـاز آن باشـد) . یکـی از نکات مهـم در بررسـی سـنگ کلیـه اطفـال، تفـاوت در علایم بالینی آن نسبت به بالغین اسـت، بـه طـوريکـه در شیرخواران و کودکان کوچـکتـر ممکـن اسـت بـدون علامت بوده و یا در کودکان بزرگ تر با درد شـکمی و علایم غیر اختصاصی دیگري همراه باشد. بعضی اوقات سنگها به طور اتفاقی در جریان اقدامات تصویربرداري مانند گرافی ساده و سونوگرافی و سیتیاسـکن کشـف می شود.

پتاسیم سیترات

علل ایجاد سنگ کلیه:

علل مختلفی براي ایجاد سنگ کلیـه مطـرح اسـت. حدود 40 درصد کودکان بـا سـابقه سـنگ کلیـه، سـابقه فامیلی سنگ کلیه را ذکر می کننـد. مهـمتـرین عوامـل زمینه ساز سنگ کلیـه در اطفـال شـامل علـل متابولیـک، عفونت و نیز استاز ادراري است. سنگهاي عفونی به تنهایی حدود یک سوم مـوارد را در کودکان تشکیل می دهند. سنگهاي حاصـل از استاز در جریـان بیمـاريهـاي مـادرزادي و یـا اکتسـابی انسدادي کلیه مانند تنگی محل اتصال حالب به لگنچه و رفلاکــس وزیکــواورترال رخ مــی دهــد. ســنگهــاي متابولیک کلیـه در اطفـال شـامل سـنگهـاي کلسـیمی، اگزالاتــی، اســید اوریکــی، ســنگهــاي مــرتبط بــا هیپوسیتراتوري، سنگهاي سیستیینی و سـایر اخـتلالات متابولیک است.

سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه:

هــدف از درمــان ســنگهــاي سیســتم ادراري در کودکان از بین بردن سـنگهـا، حفـظ کـارکرد کلیـه و جلوگیري از عود سنگ میباشد. درمان سنگ کلیـه بـر اساس اقدامات محافظتی و مداخلـهاي مـیباشـد. در مواردي که اندازه سنگها بیشتر از 6 میلیمتـر باشـد و یا باعث انسـداد سیسـتم ادراري شـوند، احتمـال نیـاز بـه مداخله جراحی را بیشتر خواهد کـرد. درمـان طبـی ســنگهــاي کلیــه شــامل تجــویز مایعــات فــراوان و در صــورت بــروز درد در هنگــام دفــع ســنگ، اســتفاده از مســکنهــا و اقــدامات محــافظتی اســت. البتــه مطالعات جامعی نظیر بالغین براي اسـتفاده از αبلاکرهـا مانند تامسولوسین در کودکان وجود ندارد.

درمـانهـاي طبی دیگر شامل محـدودیت نمـک و افـزایش مصـرف پتاسیم است. درمانهاي دیگر سنگهاي کلیه، تهـاجمی ماننـد جراحـی اسـت کـه بـه خصوص در سنگهاي با انـدازه 6 میلـیمتـر و بـیشتـر پیشـــنهاد شـــده اســـت. ایـــن اقـــدامات شـــامل و (extracorporal shock wave lithotripsy(ESWL) و خـروج (percutaneous nephrolithotripsy (PCNL اندوسکوپیک سنگ است که انتخاب هرکدام بر اساس اندازه سنگ، محل سنگ و ایجاد انسداد می باشد. سیترات پتاسیم یکی از درمـانهـاي دارویـی مـورد استفاده در سـنگ کلیـه اسـت کـه بـا مکانیسـم افـزایش مهارکننده هایی مانند سیترات و پتاسـیم و قلیـایی کـردن ادرار تــاثیر مــی کنــد. اســتفاده از ایــن دارو در درمــان ســنگهــایی کــه در زمینــه اختلالــت متابولیــک ماننــد هیپرکلسیوري و سیستینوري ثابـت شـده اسـت،

ولـی در مواردي که عامل زمینهاي خاصی در بررسـی متابولیـک ادرار یافت نمـیشـود هـم ایـن دارو مصـرف مـی شـود؛ هرچند تاثیر آن بررسی نشـده اسـت. در مـواقعی که سنگ کلیه در بررسی بیماري یافـت مـیشـود، ولـی عامل اتیولوژیکی وجود ندارد، والدین، پزشک را تحت فشار قرار مـی دهنـد کـه درمـان انجـام شـود. اسـتفاده از سیترات پتاسیم در این موارد یکی از انتخابها است که به علت زمینه نظري انجام می شود، ولـی تـاکنون بررسـی نشده است.

انتظار ما از جنبه نظري این است که رساندن ترکیبات مهارکنندهاي مانند پتاسیم و سیترات و افزایش PH ادرار، به کاهش تشکیل سنگ منجر گـردد. بـا ایـن وجود شـواهد مسـتند کـافی بـراي بررسـی میـزان تـاثیر سـیترات پتاسـیم در سـنگ هـایی کـه زمینـه متابولیـک مشخصی ندارند، موجود نمی باشـد. لـذا ایـن مطالعـه بـه منظور بررسی تاثیر سیترات پتاسیم در درمان سنگهـاي کلیه کمتر از 7میلی متر بدون علت متابولیـک طراحـی گردید. طرز تهیه محلول سیترات پتاسیم و هم چنین روش مصرف پودر سیترات پتاسیم را می توانید هندبوک های دارویی پیدا کنید. فرم پلیمری این ترکیب نیز با نام پلی سیترات پتاسیم شناخته می شود.

منبع:

بر گرفته از مقاله  حمید محمدجعفري و مهرنوش کوثریان با عنوان بررسی تاثیر محلول سیترات پتاسیم در درمان سنگ هاي ادراري چاپ در  مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران 1396.

موسسه ی مبتکران شیمی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *