کاربرد شیمی آلی در زندگی روزمره

با نگاه به شیمی آلی می توان به دنیای جذاب و پیچیده ی واکنش های شیمیایی و معماری مولکول های الی پی برد. با این نگاه می توان به راحتی تعداد زیادی از مسائل پزشکی و زیست محیطی را حل کرد. شیمی الی یک علم خلاقانه است که به شیمیدانان این امکان را می دهد تا مولکول ها و ترکیبات جدید را کشف کنند و بسازند. این علم همه جا حضور دارد از وسایل نقلیه و خانگی و الکترونیکی تا غذاها، بدن انسان و حیوانات حاوی این ترکیبات است. معمولا بیشتر ترکیباتی که از کربن و هیدروژن ساخته می شوند، در لیست این ترکیبات قرار می گیرند. تقریبا می توان گفت تمام ترکیبات به دست آمده از گیاهان و حیوانات، آلی هستند؛ البته این ترکیبات عناصر دیگری هم دارند که در ادامه معرفی خواهیم کرد.

شیمی آلی چیست؟

مطالعه و بررسی خواص، ساختار، واکنش ها و تهیه ترکیبات حاوی کربن را شیمی آلی می گویند. این علم در بر دارنده ی مطالعات ترکیبات کربن برای درک واکنش های شیمیایی موجودات زنده و محصولات مشتق حاصل از آنهاست. بیشتر این ترکیبات حاوی کربن و هیدروژن هستند اما می توانند هر تعداد عنصر دیگر هم مانند نیتروژن، اکسیژن، فسفر یا گوگرد را داشته باشند.

ترکیبات آلی معمولا از گیاهان و حیوانات به دست می آیند، البته موجودات زنده حاوی مولکول های معدنی هم هستند. ساده ترین راه برای تشخیص ترکیبات آلی توجه به منبع آنهاست. منابع گیاهی، حیوانی و نفتی سازنده ترکیبات آلی و منابع فلزی، نمکی و معدنی سازنده ترکیبات غیرآلی هستند. بیشتر ترکیبات آلی به شکل پلیمر هستند، یعنی با پیوستن بسیاری از زیر واحد ها به یکدیگر ساخته می شوند. این ترکیبات در زندگی ما کاربردهای فراوانی دارند که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.

انواع ترکیبات آلی:

ترکیبات آلی عموما به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند.

• کربوهیدارت ها (قندها و نشاسته ها)
• لیپیدها (چربی ها، روغن ها، اسیدهای چرب)
• پروتئین ها ( اسیدهای آمینه، آنزیم ها)
• اسیدهای نوکلئیت (DNA و RNA)

هر کدام از این ترکیبات کاربردهای ویژه ی خود را دارند.

کاربردهای شیمی آلی :

ترکیبات آلی زندگی را برای انسان ها ساده تر کردند. از این ترکیبات در صنعت و زندگی روزمره به وفور استفاده می شود. بیشتر مواد مدرن اطراف ما از ترکیبات آلی ساخته شدند. از این دانش در زمینه بیوشیمی، بیوتکنولوژی و پزشکی بسیار استفاده می کنند.

البته در صنایع کشاورزی، لوازم آرایشی، مواد شوینده، مواد رنگی، مواد غذایی، سوخت ها، داروها، پلاستیک و لاستیک می توان این ترکیبات را یافت.

شیمی آلی در بیوتکنولوژی: 

در بیوتکنولوژی از موجودات زنده و فرایندهای زیستی برای ساخت یا اصلاح محصولات برای یک کاربرد خاص استفاده می کنند در واقع می توان تمام محصولات بیوتکنولوژی را نتیجه ی دانش شیمی الی دانست. برای مثال بیوتکنولوژی می تواند بذرهایی را تولید کند که نسبت به خشکی مقاوم هستند. در تولید محصولات مراقبت های بهداشتی، محصولات کشاورزی، پلاستیک های زیست تخریب پذیر، روغن های نباتی و سوخت های زیستی از بیوتکنولوژی بهره می برند.

کاربرد شیمی آلی در لوازم آرایشی: 

قسمت پر سود شیمی آلی، صنعت آرایشی و بهداشتی است. شیمیدان ها تغییرات پوست را بر اساس عوامل محیطی بررسی می کنند و محصولاتی مطابق با آن را برای رفع مشکلات پوستی می سازند. مولکول های معطر موجود در این ترکیبات نمونه ای از شیمی آلی هستند.

از جمله محصولات تولید شده در این زمینه می توان به صابون ها، شامپو، کرم های آرایشی، لوسیون ها، عطر ها و سایر لوازم آرایشی اشاره کرد.

شیمی الی در صنعت داروسازی: 

در صنعت داروسازی، داروهایی را برای انسان ها و حیوانات می سازند. این داروها که بدون تداخل شیمیایی بر بدن بیماران اثر می گذارند و عمدتا برای درمان بیماری ها استفاده می شوند، از شیمی آلی بهره برده اند. کلرومیکتین، استرپتومایسین، آسپرین و سایر داروها نمونه هایی از ترکیبات آلی در این صنعت هستند.

محصولات کشاورزی:

از مواد شیمیایی آلی در کشاورزی برای افزایش بهره برداری از محصولات کشاورزی استفاده می کنند. این ترکیبات آلی شامل کودها و مواد شیمیایی مانند آفت کش ها و سموم است.

سایر کاربردها: 

از این ترکیبات در ساخت نایلون، بنزین، پلاستیک، مواد شوینده، رنگ، لاک ناخن، مواد غذایی و افزودنی های آن، ویتامین ها و داروها استفاده می کنند. همچنین این ترکیبات در تولید حلال، آنزیم، پارچه های ساخته شده از ابریشم و پشم و پنبه، پارچه های مصنوعی، شمع، آسفالت، منسوجات و پوشاک کاربرد دارند.

تفاوت ترکیبات آلی با ترکیبات معدنی (غیر آلی):

تنها تفاوت این ترکیبات با یکدیگر عدم اتصال عنصر کربن به هیدروژن است. در واقع ترکیبات غیر الی می توانند در ساختار خود عنصر کربن را داشته باشند، اما این کربن به هیدروژن وصل نیست. آب، هوا، شیشه، سنگ، نمک ها و فلزات همگی ترکیبات معدنی هستند.

جمع بندی:

شیمی آلی دانشی از شیمی است که زندگی را برای انسان ها راحت تر کرده است. در این شاخه از شیمی به بررسی و مطالعه ترکیبات کربن می پردازند؛ تا از آنها یا ترکیبات جدید بسازند یا ترکیبات قبلی را اصلاح کنند. این دانش در صنایع مختلف از جمله کشاورزی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی کاربردهای فراوانی دارد.