به ترکیباتی آلی که به گروه های بزرگی از مولکول های آلی کوچک و بیولوژیک ها تقسیم می شوند یا ترکیبات معدنی و آلی فلزی، دارو می گویند. پیشرفت دارو در صنعت داروسازی فرایندی پیچیده و طولانی ست، به همین دلیل نیازمند همکاری بین تیم های مختلف است. هر تیم مسئولیت یکی از مراحل آن مانند تحقیق، آزمایش های آزمایشگاهی و آزمایش های انسانی را بر عهده دارد که نیازمند تخصص ویژه ای است. شیمی دارویی نیز یکی از این تخصص هاست که روی ایجاد مولکول های فعال دارویی که در نهایت تبدیل به دارو می شوند، مطالعه می کند.
در شیمی دارویی دانشمندان به کشف، بررسی، توسعه و تحلیل مواد دارویی می پردازند و شیمیدان های دارویی در مراحل توسعه و کنترل کیفیت داروها حضور دارند.
شیمی دارویی چیست؟
به طور کلی شیمی دارویی رشته ای در مقطع شیمی است که با طراحی، سنتز شیمیایی و توسعه عوامل دارویی سروکارد دارد. به طور دقیق تر می توان گفت هدف این شاخه از شیمی با تمرکز بر مولکول های آلی کوچک کشف و توسعه محصولات جدید است. روش های سنتزی و واکنش های شیمیایی که در آن مورد استفاده قرار می گیرد، شامل محدودیت هایی است که در سنتز آلی به روش مصنوعی با این محدودیت ها مواجه نیستم. همچنین در این روش ها ایمنی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این شاخه، ساختار داروها را برای پیش بینی اثر بخشی و ثبات به روش های مختلف مورد بررسی قرار می دهند. در واقع به منظور تولید یا بهبود داروها، مولکول هایی را اصلاح یا تولید می کنند.
محققان مولکول های کوچک را برای تشکیل مولکول های جدید با یکدیگر ترکیب می کنند. هر آنچه به عنوان خروجی از شیمی دارویی خواهیم داشت عواملی شبیه به دارو است که توانایی دفع یا کاهش عوامل بیماری زا را دارد. در ادامه این مولکول ها در فرایند توسعه داروها، تصفیه می شوند. همچنین با بهینه سازی ساختار و خواص مولکول ها، عملکرد داروهای فعلی را بهبود می بخشند. این بهینه سازی ها کیفیت داروها را افزایش می دهد. در شیمی دارویی، محققان باید از دانش قوی شیمی آلی برخوردار باشند؛ آنها دانشمندان صنعتی هستند که با استفاده از اصول شیمیایی برای طراحی عوامل موثر درمانی، به عنوان بخشی از یک تیم کار می کنند.
مهارت های لازم در شیمی دارویی:
مهارت های مورد نیاز برای این شاخه از شیمی، چیزی فراتر از دانش شیمی آلی است. متخصصان این زمینه باید پیش زمینه ی قوی در زیست شناسی و مجموعه ای از مهارت های فنی را داشته باشند.
مهارت ها و توانایی های مورد نیاز:
در این رشته توانایی طراحی و اجرای آزمایشات، خالص سازی و شناسایی محصولات و ترکیبات، تجزیه و تحلیل داده ها، مدل سازی ریاضی، توسعه مدل ها، شبیه سازی های علمی، انجام تحقیق و اطلاع از پیشرفت های صنعت مورد نیاز است. همچنین استفاده از خلاقیت و مهارت های تفکر برای حل مسائل و کشف داروهای جدید، مدیریت پروژه و زمان از دیگر فاکتورهای ضروری است.
اگرچه بیشتر این مهارت ها به دانش علمی بستگی دارند اما همکاری، مدیریت و رسیدگی به مشکلات نیز به همان اندازه مهم است.
مدت زمان یادگیری :
زمان یادگیری و آموزش شیمی دارویی تقریبا طولانی است. طول کل دوره های آموزش آن بین 10 الی 12 سال تحصیلات دانشگاهی است؛ اما فرصت های شغلی در مقطع کارشناسی ارشد برای صنعت داروسازی و در مقطع دکتری برای استخدام در دانشگاه ها یا سازمان های دولتی وجود دارد.
مشاغل مرتبط :
با کسب مدرک کارشناسی ارشد در شیمی دارویی، شغلی با عنوان شیمیدان دارویی خواهید داشت. در این شغل، مولکول ها را مطالعه و توسعه خواهید داد و در آینده به منظور بررسی اثربخشی این مولکول ها به عنوان دارو آن ها را آزمایش خواهند کرد.
اگرچه این شغل ها در صنعت می توانند عناوین مختلفی از شیمیدان دارویی تا دانشمند را داشته باشد اما تمامی آنها بر ایجاد مولکول ها تمرکز دارند. علاوه بر این انجام فعالیت های پژوهشی و ارائه دست آورد های خود در زمینه های مختلف می تواند از دیگر وظایف شما باشد.
تفاوت شیمی دارویی و داروسازی:
در داروسازی، تمرکز دانشمندان بر تجزیه، تحلیل و آزمایش مولکول ها است. در حالی که در شیمی دارویی، معمولا هدف اصلی طراحی مولکول ها است و دانشمندان با خلاقیت بسیار بالا باید این کار را انجام دهند.
جمع بندی:
یکی از شاخه های شیمی، شیمی دارویی است که مبتنی بر تحقیق، توسعه و طراحی مولکول ها است. شیمیدانان دارویی مولکول های جدیدی را طراحی می کنند، که در آینده اثربخشی این مولکول ها را به عنوان دارو بررسی خواهند کرد. این مولکول های پیشرفته باعث ایجاد دارو هایی با کیفیت بالاتر و اثربخشی بهتر می شوند.