پلی اتیلن سنگین

پلی اتیلن سنگین (High density polyethylene) نوع دانسیته بالا از polyethylene است و دارای استحکام و مقاوت خوبی در برابر ضربه ، نور خورشید ، مواد شیمیایی و … است . از این ماده در تولید لوله ها ، بطری ها و … استفاده فراوان می شود. HDPE دارای گریدهای مختلفی است که هر کدام بر اساس نوع کاربری مورد نظر دارای خواص منحصر به فرد هستند .

مقدمه و معرفی

پلی اتیلن پلیمر اتیلن است ، مولکول های (polyethylene (PE و کوپلیمرهای آن (کوپلیمر به پلیمری اطلاق می شود که دارای دو مونومر مجزا باشد، برخلاف همو پلیمر) زنجیره هایی را تشکیل می دهند که دارای هزاران واحد -CH2- هستند. بسته به شرایط پلیمریزاسیون این زنجیره می تواند شاخه های متفاوتی داشته باشد. پلی اتیلن به عنوان یک پلیمر نیمه کریستالی شناخته می شود که از نواحی کریستالی و آمورفی تشکیل شده است. نواحی کریستالی مناطقی هستند که در آن زنجیره های مولکولی به صورت بسیار منظم ، به موازات هم و با تراکم زیاد در کنار هم قرار گرفته اند و این عامل باعث افزایش استحکام و مقاومت آن ها خواهد شد.

PE یک نوع پلیمر مصرفی است که در اشکال مختلفی شامل فیلم های پلیمری ، محفظه پلیمری ، لوله ، اسباب بازی ها و … وجود دارد . در مقایسه با مواد سنتی مورد استفاده این ماده دارای وزن کمتری است که باعث کاهش هزینه های نصب و حمل و نقل می شود. از مزایای پلیمر نسبت به فلز می توان به مقاومت بالاتر در برابر زنگ زدگی اشاره کرد و تنها مشکل آن را می توان احتمال شکستگی و پارگی بیشتر دانست.

 

دسته بندی

دسته بندی انواع پلی اتیلن ها بر اساس دانسیته و ساختار مولکولی آن ها انجام می شود که عبارتند از پلی اتیلن سنگین (HDPE) ، سبک (LDPE) ، متوسط (MDPE) ، سبک خطی (LLDPE) و … . در جدول زیر دانسیته موارد ذکر شده نمایش داده شده است.

 

دانسیته پلی اتیلن سنگین

 

جرم مولکولی (MW)، توزیع وزن مولکولی (MWD) دانسیته ، درصد کریستالی بودن و طول و تعداد شاخه ها بسیاری از خواص مکانیکی و شیمیایی محصول نهایی را تعیین می کنند. در این میان جرم و توزیع وزن مولکولی فاکتورهای اصلی هستند که بر روی خواص پردازش پذیری و مکانیکی پلی اتیلن اثر می گذارند. مواد دارای توزیع وزن مولکولی وسیع ، به دلیل وجود شاخه های کوتاه تر (که نقش روان کننده را ایفا می کنند) دارای پردازش ساده تری هستند. در لوله ها ، استفاده از پلی اتیلن سنگین به دلیل دارا بودن استحکام بیشتر در مقایسه با سایر گریدها اولویت دارد که در ادامه به معرفی آن خواهیم پرداخت.

 

پلی اتیلن سنگین (HDPE)

دارای دانسیته بین 0.941 تا 0.965 که در دسته مواد ترموپلاستیک طبقه بندی می شود. برای تولید این ماده گاز متان ابتدا به اتیلن تبدیل شده و سپس با اعمال دما و فشار به PE تبدیل می شود. زنجیره پلیمری این ماده می تواند شامل 500000 تا 1000000 واحد کربنی طول داشته باشد.

شاخه ها در زنجیره های پلی اتیلنی بر روی دانسیته ماده و سایر اجزا اثر گذارند. دو نوع شاخه دار شدن برای PE وجود دارد که شامل شاخه ای شدن زنجیر کوتاه (SCB) و شاخه ای شدن زنجیر بلند (LCB) هستند. همانگونه که در شکل زیر نیز پیداست ، HEDP عموما خطی و دارای درصد کم از SCB است. LLDPE دارای درصد بالاتری از SCB در مقایسه با HDPE است و می تواند شامل تعداد کمی شاخه بلند نیز باشد.

از سوی دیگر پلی اتیلن سبک هم دارای شاخه ای بلند است و هم شاخه های کوتاه را در ساختار خود دارد. وجود شاخه های بلند در LDPE و پلی اتیلن سبک خطی باعث می شود که این مولکول ها فاصله بیشتر و در نتیجه دانسیته کمتری داشته باشند . هر چقدر که درصد SCB در PE های سبک و سبک خطی بیشتر باشد ، دانسیته پایین تر است.

 

پلی اتیلن سنگین

 

فرآیند تولید 

 همانگونه که گفته شد این ماده از پلیمریزاسیون اتیلن تولید می شود ، برای تولید اتیلن روش های مختلفی مانند استفاده از گاز طبیعی و یا نفتا وجود دارد. پس از آن اتیلن بسته به دانسیته و نوع پلیمری که مد نظر باشد ، در شرایط دمایی و فشاری مشخص تحت پلیمریزاسیون قرار می گیرد.

به طور کلی فرآیند پلیمریزه کردن اتیلن به دو روش کلی فشار پایین و فشار بالا تقسیم می شود:

1-پلیمریزاسیون فشار بالا

با این روش LDEP تولید می شود

فشار عملیاتی در محدوده 1000 تا 3000 بار است

دمای فرآیند بین 80 تا 300 درجه سانتیگراد است

فرآیند در راکتورهای لوله ای و اوتوکلاو انجام می شود

از کاتالیست های بدون رادیکال آزاد به عنوان آغازگر استفاده می شود (پروکسیدها)

اتیلن در چند مرحله فشرده سازی و خنک می شود تا به فشار مورد نظر برسد

2- پلیمریزاسیون فشار پایین

با این روش LLDEP و HDPE تولید می شود

فشار عملیاتی در محدوده 10 تا 80 بار قرار دارد

دمای عملیات بین 70 تا 300 درجه سانتیگراد است

سه نوع کاتالیست زیگلر/ناتا ، اکسید کروم/مولیبدن و متالوسن را می توان استفاده کرد .

برای پلیمریزاسیون فشار پایین سه نوع فرآیند محلولی ، دوغابی و گازی وجود دارد که هر کدام شرایط و نحوه عملکرد خود را دارند.

 HDPE این ماده در سال 1951 کشف و در میانه های دهه 1950 با استفاده از روش های محلولی و دوغابی در مقیاس تجاری تولید شد. اولین تولید پلی اتیلن سنگین با استفاده از روش گازی در 1968 صورت گرفت . در ادامه به مزایا ، معایب و کاربردهای این ماده خواهیم پرداخت . 

مزایا

  • قیمت پایین
  • مقاوم در برابر ضربه
  • ضد رطوبت
  • مقاومت خوب در برابر مواد شیمیایی
  • قابل ارائه در گرید غذایی
  • پردازش سریع با تمام روش های ترموپلاستیک

معایب

  • انبساط حرارتی بالا
  • مقاومت پایین در برابر فرستیش ناشی از هوا
  • پیوند دادن مشکل
  • قابل اشتعال
  • ظرفیت دمایی پایین

کاربردها

بطری های پلاستیکی:

HDPE برای استفاده در قالب گیری بادی بسیار مناسب است ، به طور خاص در تولید نگهدارنده های غذا و نوشیدنی ها زیرا به درون محتویات بطری ها نشت نمیکند. علاوه بر این قابلیت بازیافت باعث شده است که برای تولید مواد یک بار مصرف انتخاب خوبی باشد.

کاربرد پلی اتیلن سنگین

محفظه مواد شیمیایی :

به دلیل مقاوم بودن در برابر ترکیبات شیمیایی ، این ترکیب برای نگهداری شامپو ، نرم کننده ها ، محصولات پاک کننده خانگی ، روغن موتور و … کارکردی عالی دارد . استحکام این بطری ها هنگامی که رنگ شده باشند بالاتر می رود.

 لوله ها :

HDPE گرید لوله دارای وزن مولکولی بالاتری در مقایسه با گرید مصرفی برای مثال های بالا دارد . این استحکام بالاتر و مقاومت در برابر اشعه فرابنفش این ترکیب را برای استفاده در محیط های بیرونی ایده آل کرده است.

اسباب بازی ها :

HDPE در برابر UV مقاوم است که از آسیب دیدن اسباب بازی ها در برابر اشعه و تغییر رنگ محافظت می کند.

گریدها

گریدهای متفاوت این محصول بر اساس نوع روش پردازش و محصول مورد نظر وجود دارند. به عنوان مثال پلی اتیلن سنگین F7000 پتروشیمی برای تولید فیلم های بسیار نازک مورد استفاده قرار می گیرد . یا HDPE 0035 پتروشیمی امام به عنوان گرید مناسب برای پردازش به روش قالب گیری بادی شناخته می شود .

گریدهای مختلف این ترکیب عبارتند از : بادی (مورد استفاده در قالب گیری بادی) ، دورانی (مورد استفاده در قالب گیری به روش دورانی یا روتومولدینگ) ، پایپ یا لوله (جهت ساخت لوله) ، فیلم ، تزریقی (مورد استفاده در قالب گیری به روش تزریق) و اکستروژن

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *