اسید استیک (HOAc) ماده ای است بی رنگ که در گروه اسید های آلی (کربوکسیلیک اسیدها) قرار می گیرد. این محصول، یک اسید ضعیف است؛ چرا که در آب به مقدار کمی جدا می شود و بیشتر مقدار آن پیوند خود را حفظ می کند. برخورداری از این ماده در مصارف خوراکی و صنعتی، آن را به یک ماده ی ارزشمند تبدیل کرده است.این اسید از خاصیت خورندگی بسیار بالایی برخوردار است بنابراین رعایت موارد ایمنی هنگام کار با آن اهمیت زیادی دارد.در ادامه به ذکر خصوصیات و خطرات (MSDS) استیک اسید خواهیم پرداخت.
بخش اول: شناسایی ماده |
|
| نام محصول | استیک اسید |
| نام انگلیسی | Acetic acid |
| نام آیوپاک | اتانوئیک اسید |
| نام های دیگر | جوهر سرکه، جوهر انگور |
| فرمول شیمیایی | CH3COOH |
| ویزگی های فیزیکی | مایع، بی رنگ، بوی سرکه |
| ساختار شیمیایی | 
|
| جرم مولکولی | 60.05 gr/mol |
| چگالی | 1.049 gr/cm3 |
| نقطه ذوب | 16.2 درجه سانتیگراد |
| نقطه جوش | 118-117 درجه سانتیگراد |
| pH | 2.4 |
بخش دوم: سمیت
طبقه بندی ماده و یا مخلوط آن:
درجه اشتعال پذیری مایع: 3
درجه خورندگی پوست: 1A
درجه آسیب به چشم: 1
میزان سمیت، پوستی: 4
میزان سمیت، بلع: 5
میزان سمیت، تنفس: 3
توضیحات خطر
مایع و بخار اشتعال پذیر
سوختگی شدید در تماس با پوست و آسیب به چشم را منجر می شود.
اگر بلعیده شود بسیار مضر خواهد بود.
در صورت تنفس مسمومیت ایجاد می کند.
از تنفس غبار، اسپری،گاز و بخارات آن خودداری کنید.
فقط در فضای باز یا در مناطق با تهویه مناسب استفاده کنید.
درب ظرف آن را بسته نگه دارید.
به دور وسایل جرقه زا نگهداری کنید. از ایجاد اصطحکاک و حرارات در کنار آن خودداری کنید.
در محلی با تهویه مناسب نگهداری کنید.
بخش سوم: کمک های اولیه
استنشاق و تنفس: شخص مسموم را به هوای آزاد منتقل کنید. در صورت نیاز لباس ها را کم کرده و در یک موقعیت راحت قرار دهید. در صورت نیاز کمک پزشکی دریافت کنید. اگر تنفس برایتان سخت است از اکسیژن استفاده کنید.
برخورد با پوست: محل تماس را با آب و صابون بشویید. سپس شستشو را تا 15-20 دقیقه ادامه دهید. در صورت نیاز با پزشک تماس بگیرید.
تماس با چشم: در صورت تماس با چشم، آن را به مدت 15-20 دقیقه با آب بشویید. در صورت وجود لنز در چشم، آن را از چشم خارج کنید. در صورت ادامه علائم به پزشک مراجعه کنید.
بلعیدن: دهان را با آب بشویید. شخص مسموم را مجبور به استفراغ نکنید. اگر ممکن است آب آشامیدنی مصرف کنید. در صورت ادامه مشکل با پزشک مشورت کنید.
مهمترین علائم و اثرات
سوزش، حالت تهوع، سردرد، سخت شدن تنفس
مراقبت ها:
- دستکش محافظ در برابر مواد شیمیایی (EN 374) برای محافظت از دستها
- عینک های محافظ در برابر مواد شیمیایی (EN 166) جهت محافظت از چشم ها
- لباس ضد خوردگی (EN 14605) به عنوان محافظ پوست و بدن
- ماسک صورت کامل با فیلتر نوع (A. (EN 136 + EN 137) به عنوان محافظ تنفسی
بخش چهارم: اقدامات آتش نشانی
مواد مناسب جهت مهار آتش: از آب، مواد شیمیایی خشک، فوم های شیمیایی، دی اکسید کربن، و یا فوم های ضد الکل استفاده کنید.
جلوگیری از مواد سمی در هنگام آتش سوزی: از اسپری آب برای خنک کردن و کاهش بخارات سمی استفاده کنید.
توصیه های مهم:
تجهیزات محافظتی:
از تجهیزاتی همچون دستگاه های تصفیه کننده هوا و دستگاه تنفس استفاده کنید. وجود کپسول های مهارکننده آتش نیز ضروری است.
اطلاعات بیشتر:
از تنفس گازها، فوم ها، غبار، بخار و ائروسل ها خودداری کنید. منبع انتشار بخارات و… را از محیط خارج کنید.
بخش پنجم: حمل و نقل، نگهداری
محلول غلیظ اسید استیک به شدت خورنده و اشتعال پذیر است. بنابراین برای حمل و نقل آن نکات ایمنی رعایت شود:
در محل سرد و خشک نگهداری شود. محل نگهداری آن باید تهویه مناسب باشد. از بسته بودن درب آن مطمئن شوید. به دور از هرگونه ماده اکسید کننده، حرارت، جرقه، فلزات و اسیدها نگه داشته شود.
مواد مناسب برای بسته بندی عبارتند از: فولاد ضد زنگ، آلومینیوم LDPE (پلی اتیلن با چگالی کم)، HDPE شیشه، مواد برای جلوگیری ازخوردگی: آهن ، روی ، سرب ، مس ، برنز و لاستیک طبیعی.
بخش ششم: پایداری و واکنش پذیری
واکنش پذیری: در شرایط نرمال واکنش ناپذیر است و یا واکنش پذیری کمی دارد.
پایداری شیمیایی: در شرایط نرمال پایدار است.
امکان واکنش های سمی: در شرایط نرمال واکنش سمی ندارد.
در چه شرایطی نباید نگهداری شود: به رطوبت حساس است پس در رطوبت نگهداری نشود. همچنین در حرارت، کنار آتش و جرقه و مواد ناسازگار نگهداری نشود.
مواد ناسازگار: مواد اکسید کننده، فسفات ها و کربنات های محلول، هیدروکسیدها، فلزات، پیروکسیدها، پرمنگنات ها، پتاسیم پرمنگنات، آمین ها، الکل ها، و اسید نیتریک. بازهای قوی، اکسید کننده های قوی.
محصولات سمی حاصل از تخریب: اکسید کربن ها
بخش هفتم: اطلاعات اکولوژیکی
مشکلات زیست محیطی
این ترکیب، مشکل زیست محیطی خاصی ندارد و زیست تخریب پذیر است. محلول در آب است و می تواند به خاک نفوذ کند و اندکی خاک را اسیدی کند.
بیشتر بخوانید :
خطرات اسید کلریدریک | MSDS اسید کلریدریک
منابع
http://www.labchem.com/tools/msds/msds/LC10100.pdf
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/14356007.a01_045.pub3
