کود اوره چیست | اثرات و نحوه مصرف کود اوره

کود اوره چیست ؟ کودهای شیمیایی بر اساس مواد سازنده (عمدتا نیتروژن، فسفر و پتاسیم) به انواع مختلفی تقسیم می شوند و هدف از افزودن آنها به خاک را می توان جبران کمبود عنصر مورد نیاز برای رشد گیاه دانست. انتخاب کود شیمیایی مناسب مستلزم شناخت ویژگی ها و خواص خاک می باشد،این شناخت معمولا از طریق نمونه برداری از خاک مورد نظر و تعیین پارامترهای مهم از قبیل PH، مقدار نیتروژن، فسفر و… انجام می شود. با توجه به استفاده گسترده از کود اوره در بین کشاورزان،در ادامه مقاله قصد داریم به بررسی خواص و ویژگی های این کود، اثرات و میزان مصرف آن در درختان میوه، ذرت،برنج و سایر محصولات کشاورزی بپردازیم.

خواص و ویژگی ها:

همانطور که گفته شد نیتروژن ماده اصلی کودهای ازته و از عناصر اصلی رشد و نمو گیاه محسوب میشود.کود اوره حاوی 46 درصد نیتروژن و به عنوان یک منبع غنی این عنصر شناخته می شود، شکل ظاهری آن به صورت بلور سفید رنگ بوده و از آمونیاک و کربن دی اکسید تشکیل شده است این کودها میزان حلایت بالایی دارند (1079 گرم در لیتر در دمای 20 درجه سانتیگراد). بنابراین ، علاوه بر خاک ، می توانند طریق شاخ و برگ گیاه نیز جذب شوند، البته همواره برای افزایش میزان جذب نیتروژن، روش تزریق به خاک بیشتر توصیه می شود. در ادامه متن روش تولید آن را بررسی خواهیم نمود. 

روش تولید:

همانطور که گفته شد، اوره با استفاده از آمونیاک و کربن دی اکسید در فشار بالا طی دو مرحله و طبق واکنش های زیر تولید می شود. 

 

2NH₃ + CO₂ ⇔ NH₂COONH₄ (ammonium carbamate)

 NH₂COONH₄ ⇔ H2O + NH₂CONH₂ (urea)

جریان اوره خروجی از واکنش حاوی CO2 و NH3 و آمونیوم کاربامات بوده که با حرارت دادن آن به آمونیاک و کربن دی اکسید تجزیه شده و مواد مذکور از جریان خروجی بازیابی می شوند تا مجددا جهت تغلیظ اوره تولید شده به واکنش برگردانده شوند.شماتیک کلی این فرآیند را در تصویر زیر مشاهده می کنید:

 

نکته مهم در این فرآیند، خورندگی آمونیوم کاربامات است، بنابراین لزوم استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی در محیط واکنش جهت عدم تحمیل هزینه اضافی امری ضروری می باشد.

تولید کود اوره گرانوله

کود اوره با قرارگیری در خاک به آمونیوم بی کربنات تبدیل شده و به شکل گاز متصاعد می شود که اگر به خوبی در خاک محصور نشود، جذب کمی خواهد داشت، انواع گرانوله کود اوره میزان تصاعد گاز کمتری داشته و بازدهی 15 تا 20 درصد بیشتر از نوع معمول آن دارند، همین امر باعث افزایش میزان تولید نوع گرانوله این محصول گردیده است.

نحوه مصرف کود اوره:

 

دو روش برای استفاده از این کود وجود دارد که شامل موارد زیر می باشد :

 محلول پاشی:

در این روش اوره را در آب حل کرده و به شاخ و برگ گیاهان اسپری می کنند. این روش برای گیاهانی که می توانند اوره را مستقیما جذب کنند (سیب زمینی،گندم،سبزیجات و سویا)  کاربرد دارد.

تزریق به خاک: 

روش دوم شامل اعمال اوره به خاک است، فرآیند تجزیه urea به نیترات و آمونیوم توسط آنزیم های موجود در خاک انجام می شود که گاها ممکن است چند هفته زمانبر باشد، با این وجود بررسی ها نشان می دهد جذب آمونیوم و نیترات توسط گیاه آسانتر و با درصد بیشتری صورت می گیرد.

به خاطر داشته باشید استفاده از این کود در غلظت های بالا ممکن است باعث مسمومیت و آسیب به گیاه شود، بنابراین همواره پیش از استفاده آزمایش خاک شناسی را انجام داده تا بهترین نتیجه را دریافت نمایید.

زمان مصرف کود اوره:

زمان مصرف عموما با توجه به نوع خاک و نوع گیاه مشخص می گردد. به عنوان مثال برای پنبه در هنگام کشت به خاک افزوده می شود اما در مورد سبزیجات این اتفاق در فصل رشد باید رخ دهد یا برای گندم بهترین زمان استفاده در هنگام جوانه زنی است . 

همچنین آن را می توان به ذرت، گندم زمستانه و یا هر دانه کوچک دیگری اعمال کرد با این حال، این برنامه باید در فصول سرد سال باشدبه این دلیل که در دوره های گرم (60 درجه فارنهایت یا بالاتر)، urea در تماس با مواد گیاهی، تمایل دارد به آمونیاک تبدیل شود که این موضوع باعث کاهش جذب نیتروژن به گیاه خواهد شد.

 

بیشتر بخوانید : بهترین زمان ممکن برای مصرف کودهای شیمیایی

 

مزایای استفاده از این کود:

1- تولید مقادیر بالای نیتروژن برای گیاه و بازدهی بالا در مقایسه با سایر کودهای ارته در کنار هزینه مقرون به صرفه.
2-ذخیره سازی به دلیل عدم آتش گیری و انفجار
3- امکان استفاده به صورت محلول پاشی و تزریق به خاک
4- امکان ترکیب با سایر کودها. به عنوان مثال به راحتی میتوان از آن به همراه آمونیاک فسفات و یا دی آمونیوم فسفات استفاده نمود،همچنین ترکیب آن با سوپر فسفات ها به شرط استفاده سریع منعی ندارد.دلیل این امر آزاد شدن آب و  تشکیل مواد مرطوب بوده که اعمال ترکیب به خاک و حمل و نقل آن را مشکل می کند.

5- برای مواردی که خاک اسیدی باشد استفاده از این کود توصیه می شود.

 

بیشتر بخوانید : سولفات منگنز و نحوه مصرف کود آن

این کود برای چه محصولاتی مناسب است؟

این کود برای اکثر محصولات کشاورزی مانند توت فرنگی، زغال اخته، ذرت، گندم، انواع مرکبات و همچنین زعفران بسیار مناسب است، اما میزان و نحوه استفاده حتما باید بر اساس فاکتورهایی مانند نوع خاک ، نوع درخت و … صورت بگیرد . 

 

معایب و عوارض استفاده از  کود اوره:

اوره باعث تحریک پوست و چشم و عوارض تنفسی می شود. قرار گرفتن در معرض مداوم پوست باعث تورم در پوست می شود. غلظت بالای آن در خون باعث آسیب به اندام های بدن می شود. نباید بالای نقطه ذوب گرم شود چراکه باعث تجزیه آن شده و بخارات سمی ایجاد می کند. این ماده به طور معمول قابل اشتعال نیست ، اما مخلوط شدن آن با اکسیدان های قوی مانند نیترید باعث انفجار می شود.

نکته مهم این است که این ماده نباید با نیترات آمونیوم ذخیره شود زیرا این مواد زمانی که در تماس هستند، به سرعت آب را جذب می کنند.

جایگزین کود اوره

همانگونه که گفته شد این کود منبعی است غنی و به صرفه برای عنصر نیتروژن، از این رو جایگزین هایی که برای آن معرفی می شوند نیز باید بتوانند به خوبی نیتروژن مورد نیاز گیاه را تامین نمایند. آمونیوم نیترات، آمونیوم سولفات و پتاسیم نیترات می توانند جایگزین هایی مناسب برای این کود محبوب باشند.

پرسش و پاسخ:

در ادامه متن به چند سوال مهم پیرامون این محصول پاسخ می دهیم :

1- کود ساده چیست ؟

کودها بر اساس میزان ماده مغذی به سه دسته ساده، مرکب و مخلوط تقسیم می شوند که این تقسیم بندی به شرح زیر است:

• ساده: کودهای ساده فقط یک ماده مغذی اصلی گیاه یعنی نیتروژن یا فسفر یا پتاسیم را تأمین می کنند. به عنوان مثال: اوره ، سولفات آمونیوم ، سولفات پتاسیم و کلرید پتاسیم.
• کودهای مرکب: کودهای مرکب حاوی دو تا سه ماده مغذی اصلی گیاهان درترکیب شیمیایی هستند. این کودها معمولاً به صورت دانه ای تولید می شوند. به عنوان مثال: ، نیتروفسفات ، و آمونیوم فسفات.
• مخلوط: این­ها مخلوط­های فیزیکی کودهای ساده هستند. که حاوی بیش از دو ماده مغذی اولیه گیاه هستند. این کودها از طریق مخلوط کردن دستی سیستم­ها از مواد تشکیل دهنده تهیه می شوند.

2- میزان جذب کود اوره بیشتر است یا کود نیترات ؟ 

هرچند که هر دوی این ترکیبات حاوی نیتروژن و جزء کود ازته هستند ، اما به این دلیل که گیاهان ترجیح می دهند نیتروژن را به صورت نیترات دریافت کنند ، در نتیجه کودهای نیتراته در مقایسه با کود اوره زودتر جذب گیاه خواهند شد .

3- چرا این ماده مهم ترین کود شیمیایی نیتروژن دار به حساب می آید؟

دلیل این موضوع را می توان میزان بالای نیتروژن در ترکیبات این کود دانست، برای مقایسه باید گفت نسبت نیتروژن در کود اوره            NPK 46-0-0 و در آمونیوم نیترات NPK 36-0-0 بوده که خود نشان دهنده بازدهی بیشتر در کنار هزینه کمتر در صورت استفاده از کود مذکور می باشد.

4-این ماده بر pH خاک چگونه اثر می گذارد؟

 در طی فرایند نیتروفیکاسیون، تعداد یون های هیدروژن آزاد (H +) در خاک افزایش می یابد و مقدار اسیدیته ی خاک زیاد می شود. علاوه بر این ، وقتی گیاهان یون های آمونیوم (NH4 +) را جذب می کنند ، یون های هیدروژن را نیز در خاک آزاد می کنند.

بنابراین مقدر هیدروژن آزاد موجود باید با کمک ترکیبات دیگری مانند کلسیم کربنات موثر ECC خنثی گردد.

منابع

Feli, A., Maleki Farahani, S., Besharati, H. (2018). The effect of urea fertilizer and different organic and bio-fertilizers on quantitative and qualitative yield and some soil properties in Saffron cultivation. Journal of Crops Improvement, 20(2), 345-356. doi: 10.22059/jci.2017.60472

Zahir, Shah. (2014). Role of Nitrogen Fertilizer in Crop Productivity and Environmental Pollution. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 4(3). 201-206.

Bari, Niamul & Alam, Md & Sharmin, F & Rashid, M. (2007). EFFECT OF UREA FERTILIZER ON SOIL, PLANT AND FOOD GRAIN.

برای فروش و خرید مواد شیمیایی با ما در مبتکران شیمی در ارتباط باشید