به طور کلی متا سیلیکات سدیم یک نمک معدنی است که به دلیل داشتن خواص ویژه به کاربرد گسترده ای در زمینه های مختلف از جمله تهیه سیلیکاژل، سیمان و بتن، شوینده ها و…. دارد. این ترکیب در آب سرد محلول است. به صورت کریستال های بی رنگ یا سفید موجود است و به شدت جاذب رطوبت است. خاصیت مرطوب کنندگی، ضدعفونی کنندگی دارد و به علت خاصیتی که در از بین بردن ناخالصی ها دارد در شوینده های بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
متا سیلیکات سدیم چیست؟
متا سیلیکات سدیم (Sodium metasilicate) با فرمول شیمیایی Na2SiO3 یک نمک معدنی با میزان قلیایی کنندگی بالایی است. این ماده ترکیب نمکی پلیمری از آنیون SiO32- و دو کاتیون Na+ است که به صورت کریستال های سفید رنگ وجود دارد. متاسیلیکات سدیم به عنوان بافر کاربرد های گسترده ای در صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی کاربرد دارد.
خواص و ویژگی های متا سیلیکات سدیم
به صورت بدون آب (خشک) و آب دار (5 آبه) موجود دارد. محلول آن به شدت خاصیت بازی دارد و در واکنش با اسیدها بسیار فعال است. فرمول مولکولی آن Ni2SiO3 می باشد و در الکل، اسید و محلول های نمکی نامحلول است. ساختار کریستالی آن اورتورومبیک و یا مونوکلینیک است. برای شناسایی آن می توان از تیتراسیون آن با محلول سود استفاده کرد. در این تیتراسیون از معرف متیل اورنژ استفاده می شود. در نتیجه تیتر آن با سود، متا سیلیکات سدیم هیدرولیز می شود و تغییر رنگ مشاهده می شود. همچنین می توان از تیتراسیون پتانسیومتری نیز استفاده کرد.
| نام ماده | Sodium metasilicate |
| فرمول شیمیایی | Na2SiO3 |
| وزن مولکولی | 122.062 g/mol |
| cas no | 6834-92-0 |
| چگالی | 2.61 g/L |
| نقطه ذوب | 1.088 درجه سانتیگراد |
| حلالیت در آب (25 درجه) | 22.2 گرم/100 میلی لیتر |
روش تولید
متاسیلیکات سدیم از واکنش سیلیس با محلول های غلیظ سدیم هیدروکسید تحت شرایط دما و فشار بالا تهیه می شود. همچنین می توان این ترکیب را با ذوب شدن سیلیس (SiO2) و خاکستر سودا با نسبت مولی 1:1 در دمای حدود 1450 درجه سانتیگراد تهیه کرد. این فرآیند منجر به تولید شیشه می شود. در این روش در نتیجه کریستالی شدن، سه نوع متا سیلیکات سدیم خشک، 5 آبه و 9 آبه تولید می شود.
کاربرد متاسیلیکات سدیم
- این ترکیب می تواند سختی آب را کاهش دهد و در نتیجه منجر به کف کنندگی بیشتر در شوینده ها می شود. به همین دلیل یکی از کاربردهای عمده آن به عنوان افزودنی در شوینده ها می باشد. در صابون، شامپو و پودر های شستشو استفاده می شود.
- در واکنش با اسید سیلیکاژل تولید می کند.
- به عنوان افزودنی در فوم ها و مواد اطفا حریق
- برای تولید حشره کش ها، قارچ کش ها و ترکیبات ضدمیکروبی
- افزودنی در تولید چسب
- در ترکیب با نمک بی کربنات سدیم به عنوان پاک کننده رنگ استفاده می شود.
- به عنوان خشک کننده علوفه و محصولات مشابه
- محلول آن با بسیاری از نمک های محلول واکنش داده و رسوبات ژلاتینی تشکیل می دهد که به منظور تثبیت خاک مورد استفاده قرار می گیرد.
- به عنوان ماده افزودنی در محلول های ضدعفونی کننده برای شستشوی میوه ها و سبزیجات
- در صنعت آرایشی و بهداشتی
- تولید دارو و داروسازی
برگه اطلاعات ایمنی (MSDS)
سدیم متا سیلیکات بسیار خورنده است بنابراین در هنگام کار با آن نکات ایمنی را رعایت کنید. از روپوش، دستکش و عینک ایمنی استفاده کنید. خورنده است و در صورت تماس با پوست آسیب جدی به پوست وارد می کند. همچنین در صورت تماس با چشم منجر به قرمزی، تحریک و سوزش چشم می شود و آسیب وارد می کند. بلع آن منجر به تهوع، درد و سوزش معده، آسیب به مری و در کل مشکلات شدید گوارشی شده و استنشاق آن باعث ایجاد مسمومیت می شود.
- در صورت استنشاق، به هوای تازه رفته و نفس عمیق بکشید. اگر مشکل رفع نشد از اکسیژن استفاده کنید.
- اگر با پوست یا چشم تماس داشت، سریعا محل را با آب به مدت 15 دقیقه بشویید. سپس محل را خشک کنید و اگر علائم ادامه داشت به مرکز پزشکی مراجعه کنید.
در صورت بلع، سریعا به مرکز پزشکی مراجعه کنید. دهان را با آب بشویید. از خوردن هرگونه مایعات خودداری کنید