دیسپرس کننده چیست؟ معمولا یک ماده فعال است که به سوسپانسیون افزوده می شود تا جدایش ذرات را بهبود ببخشد و از تجمع و ته نشینی ذرات جلوگیری کند. حفظ پراکنش مطلوب ذرات در محیط به هر دو مولفه شیمیایی و مکانیکی نیاز دارد. همزدن مکانیکی بر نیروهای پیوندی ضعیف تر میان تجمعات غلبه می کند، در حالی که عوامل شیمیایی نقش اصلی را در ایجاد یک پراکنش پایدار ایفا می کند. نرخ ته نشینی ذرات به اندازه آنها بستگی دارد. ذرات بزرگتر نسبت به ذرات کوچکتر با سرعت بیشتری ته نشین می شوند. این مواد در فرایند های نساجی، تولید رنگ و… کاربرد زیادی دارند. برای آشنایی بیشتر با دیسپرس کننده ها با ادامه متن با ما همراه باشید
قوانین حاکم:
رابط میان اندازه ذرات و نرخ ته نشینی توسط قانون استوک بیان می شود. این رابطه نشان می دهد که ذرات کوچکتر با سطح ویژه بالا (m2 g-1) نسبت به ذرات بزرگتر، در مقابل ته نشینی مقاوم تر هستند و بنابراین با سرعت کمتری ته نشین می شوند. شایان ذکر است که با افزایش دما، چگالی و ویسکوزیته آب به نحوی تغییر می کند که ذرات سریع تر ته نشین می شوند، بنابراین هنگام استفاده از عامل پراکنش باید این نکته را درنظر داشت.
مطابق با این فرمول، سرعت ته نشینی (V) با مربع قطر موثر ذره (D)، شتاب گرانش (g) و اختلاف میان چگالی ذره (d1) و چگالی مایع (d2) ارتباط مستقیم دارد ولی با ویسکوزیته مایع (n) ارتباط معکوس دارد. بنابراین هر چه اختلاف میان چگالی ذره و مایع بیشتر و مایع رقیق تر باشد، سرعت ته نشینی و تشکیل رسوب بیشترخواهد شد. طرحی از مکانیسم یک عامل دیسپرس ( پراکنده ساز) در زیر آمده است.
روش های تعیین عملکرد دیسپرس کننده چیست؟
برای تعیین کمی عملکرد عامل دیسپرس و مقدار مواد معلق در سوسپانسیون در هر مرحله از فرآیند، دو روش وجود دارد:
- آنالیز غربالی یا مکانیکی- توزیع ذرات بزرگ تر و سنگین تر
- آنالیز هیدرومتر یا ته نشینی- توزیع ذرات کوچک تر
برای تعیین توزیع ذرات کوچک (معمولا کوچک تر از 75 میکرون) می توان از هیدرومتر استفاده کرد. هیدرومتر کالیبره می شود تا چگالی سوسپانسیون در مرکز ثقل شناوری هیدرومتر را برحسب گرم بر لیتر اندازه گیری کند. عوامل پراکنده ساز شیمیایی مانند هگزامتافسفات سدیم در پراکنش و باز شدن این تجمعات بسیار موثر هستند.
یک سیستم فراصوت دهی به صورت حمام یا میله ای می تواند به بهبود فرایند پراکنش ذرات کمک کند، چنانچه ساختار مواد را تخریب نکند. استفاده از امواج فراصوت یک روش معمول برای بهبود عملکرد عامل پراکنش می باشد که همچنان به محیط آزمایشگاهی محدود است که البته نباید برای مدت طولانی استفاده شود بلکه چند دقیقه کفایت می کند.
هگزامتافسفات سدیم به عنوان عامل دیسپرس کننده چه نقشی دارد؟
هگزا متا فسفات سدیم (به نام های دیگر Glassy sodium polyphosphate، سدیم پلی فسفات و سدیم پلی متا فسفات ) ماده گرانولی است که در آب سرد کاملا محلول و در حلال های آلی نامحلول می باشد.هگزا متا فسفات سدیم در محلول های آبی به سدیم تری متا فسفات و سدیم اورتوفسفات دیپلمریزه می شود. سطح مسمویت آن در موارد استنشاق و تماس با پوست تحریک کننده و در حالت تماس با چشم و ورود از طریق دهان بسیار خطرناک ارزیابی شده است. سدیم هگزامتافسفات در تصفیه آب بویلر، استخراج اوره، عملیات با شوینده ها، صنایع کاغذ، صنایع آرایشی و بهداشتی، تولید رابر، چرم، صنایع شیمیایی و منسوجات کاربرد دارد.
یکی از کاربردهای هگزامتافسفات به عنوان عامل دیسپرس جهت جلوگیری از لخته شدن و تجمع ذرات می باشد. معمولا مقدار 40-30 گرم هگزامتافسفات برای هر لیتر آب توصیه می شود. همچنین گاهی اوقات سدیم کربنات به هگزامتافسفات افزوده می شود تا pH را به محدوده 6/8 – 8 افزایش دهد. درواقع سدیم هگزامتافسفات جز فعال Calgon می باشد و Calgon شامل ترکیبی از سدیم هگزامتافسفات و سدیم بی کربنات می باشد که کاربردهای گسترده ای دارد.
برای خرید و فروش سدیم هگزا متا فسفات با ما از طریق شماره های موجود در سایت در ارتباط باشید
مراجع
ASTM 1965. ASTM D422-63 1965. Particle Size Analysis of Soils. Philadelphia: ASTM. International.
Bindhu M., (2001) “Soil Mechanics and Foundations” John Wiley and Sons, Inc 3rd ed.
Arora, K.R., (2003). Soil Mechanics and Foundation Engineering. Standard Publishers Distributors, New Delhi.
Ranjan, G. and Rao, A.S.R., (1991). Basic and Applied Soil mechanics. Wiley Eastern limited, New Delhi.
American Society of Testing and Materials (2004). ASTM book of Standards Vol.
04.08, West Conslhocken, PA.
Murthy V. N. S. (2008) “Soil Mechanis and Foundation’ CBS publishers and
distributors.
